۶- مجاهده
برای فهم قرآن مجید و تدبر در معانی آن مجاهده و مشقت لازم است قرآن مجید مانند کتابهای انسانی نیست که انسان بتواند فقط به کمک علم و تیزهوشیاش به هدف و منظور نویسندهاش پی ببرد.
انسان برای اینکه به منظور کلام الهی پی ببرد به کمک و رضای الهی نیازمند است هنگامی که انسان زحمت میکشد و به تطهیر اخلاق و تزکیه نفس میپردازد، رحمت الهی به سوی او متوجه میشود و خداوند متعال سینهاش را برای کتاب خود باز میکند و به او فهم عنایت میفرماید. از آنجایی که قرآن خیلی دارای لطافت است بنابراین انسان هر قدر از تراکم مادیت به دور باشد به همان نسبت ارتباط و مناسبتش با قرآن مجید افزایش مییابد و جمال و زیبای قرآن بدون پرده برایش هویدا میگردد.
﴿وَٱلَّذِينَ جَٰهَدُواْ فِينَا لَنَهۡدِيَنَّهُمۡ سُبُلَنَاۚ وَإِنَّ ٱللَّهَ لَمَعَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ ٦٩﴾[العنکبوت: ۶۹].
«و به کسانی که برای ما میکوشند راههای خود را نشان خواهیم داد و به درستی خداوند با نیکوکاران است».
ثانیاً: اینکه هرگاه انسان برای یک هدف خوب متحمل زحمت میگردد و در راه آن رنج و سختی میبیند و قربانی میدهد بالاخره به هدف میرسد و به حلاوتها و شیرینیها دست مییابد.
ثالثاً: اینکه اغلب قرآن مجید به عمل تعلق دارد. و صرفاً با بحث و نظر فهمیده نمیشود البته علم الفاظ و معانی آن بدست میآید اما تحقیق واقعی مفاهیم آن و مشاهده ثمراتش بدون عمل و تجربه حاصل نمیگردد. در واقع امتیاز بزرگ صحابه کرامشدر زمینه فهم قرآن مجید در همین زمینه بود.