تفسیر بزرگترین سوره قرآن - سوره حمد

۲-آیه

معنای اصلی آیه (العلامة، به معنای نشانه و علامت) است. خداوند می‏فرماید:

﴿وَقَالَ لَهُمۡ نَبِيُّهُمۡ إِنَّ ءَايَةَ مُلۡكِهِۦٓ أَن يَأۡتِيَكُمُ ٱلتَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٞ مِّن رَّبِّكُمۡ﴾ [البقرة: ۲۴۸].

«پیامبرشان به آن گروه گفت که نشانه پادشاهی او این است که برای شما تابوتی را می‏آورد که در آن سکینه از طرف خداوند است».

آیه عبارت از جمله ای مستقل نسبت به قبل و بعد از خودش، و در حدیث آمده است که پیامبر جقرائت قرآن را تکه تکه می‏خواند، یعنی آیه، آیه قرآن را تلاوت می‏کرد و در آخر هر آیه‏ای توقف کوتاهی می‏کرد و می‏فرمود: ﴿ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ ٢﴾لحظه‏ای می ایستاد و ﴿ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ ٣﴾را می‏گفت و لحظه‏ای درنگ می‏کرد و ﴿مَٰلِكِ يَوۡمِ ٱلدِّينِ ٤﴾را می‏گفت، تا آخر سوره همین طور قرائت می‏نمود [۲].

آیه گاهی به معنای چیزی که برخلاف عادت و روش سنتی نیز باشد، می‏آید. همچنانکه خداوند می‏فرماید:

﴿وَقَالُواْ لَن نُّؤۡمِنَ لَكَ حَتَّىٰ تَفۡجُرَ لَنَا مِنَ ٱلۡأَرۡضِ يَنۢبُوعًا ٩٠﴾[الإسراء: ۹۰].

«و گفتند ما هرگز به تو ایمان نمی‏آوریم تا آنکه از زمین برای ما چشمه آبی بیرون آری».

در هر دو آیه به این مسئله اشاره شده که چرا معجزه و نشانه‏ای از طرف خداوند بر پیامبر صنازل شده است. و این نشانگر معنای آیه است که در مقابل عادات و روشهای عادی زندگی به کار برده‏اند.

[۲] صحیح ترمذی.