اصول دین
اصول دین که همه احکام مبتنی بر آنست، چهار می‌باشد.
۱- کتاب. ۲- سنت. ۳- اجماع. ۴- قیاس.
این چهار اصل: کتاب یعنی قرآن، و سنت یعنی أقوال و افعال و تقریر رسول الله و آنچه قصد آن فرمود، و انجام نداد که سنت شامل همة اینهاست. و اجماع معتبر، مانند اجماع صحابة رسول اللهصبر خلافت ابوبکر صدیق س.
و قیاس معتبر: مثل قیاس‌گرفتن برنج بر گندم در ربا که درست نیست یک کیلو گندم به یکونیم کیلو گندم دادن، برای این که ربا در آن است و یک طرف زیادتر است. برنج هم مانند گندم یک طرف زیادترکردن درست نیست، به قیاس بر گندم، زیرا برنج و گندم هردو قوت قابل ذخیره‌کردن هستند، هردو معشرند یعنی زکات آن دو ده یک است، اگر با آب باران تنها آبیاری شده اند. البته مثال آوردم و تفصیل در کتاب‌های فقه است.
* * *
آنچه برخلاف نص قرآن و یا حدیث صحیح و یا اجماع معتبر و یا برخلاف قیاس صحیح باشد، بدعت است و مرتکب آن مبتدع شناخته می‌شود که باید از او دوری جست و او را أدب داد.
* * *
از جمله کارهای پسندیده و مطلوب:
ا- آموختن علم، و عمل به آن نمودن.
ب- در برابر شریعت با أدب بودن.
ج- با صالحان نشست و برخاست داشتن می‌باشند.
اما کسی که عقل او گرفته شده و دیوانه است، یا این که عقل او به درستی کار نمی‌کند، مثل افراد مجذوب صف، اینان نظر به این که اساس تکلیف که عقل است، از دست داده‌اند، حال‌شان را به خودشان، و کارشان را به خدا می‌گذاریم، مگر این که اگر مرتکب کاری شدند که برخلاف ظاهر شرع است، برای حفظ و نگهداری قواعد شریعت جلوشان می‌گیریم. کسی که دیوانه است اگر نماز نخواند معذور است، برای این که مناط تکلیف که عقل است ندارد. اما اگر برهنه و لخت از خانه بیرون آمده، او را مجبور می‌کنیم تا لباس بپوشد. اگر دیوانه زنجیری است، او را به تیمارستان و دار المجانین می‌سپاریم، تا او را زیر نظر بگیرند، و نگذارند برهنه بیرون آید و یا کسی را بیازارد.