الفوائد الجلیة در شرح المقاصد النوویة

تیمم

شرط‌های تیمم عبارتند از: نبودن آب، یا ترس از بکاربردن آب که بیماری را بیفزاید، و یا بهبودیش طول بکشد و یا باعث لکه‌ای در عضو ظاهری او شود.

و داخل‌شدن وقت نماز که تیمم قبل از دخول وقت جائز نیست.

و جستجوکردن برای یافتن آب، وقتی که جستجوی آب کرد، و آب را نیافت تیمم نماید.

و خاک پاک که گرد داشته باشد.

* * *

فرض‌های تیمم عبارتند از: جابجاکردن خاک. نیت رواداشتن نماز فرض به تیمم: (نماز فرض را به این تیمم روا می‌دارم لله تعالی). دست خاکی‌کشیدن به رو. دست خاکی‌کشیدن به دو دست تا دو آرنج و ترتیب یعنی اول دست خاکی به رو کشیدن، و بعد دست خاکی به دو دست کشیدن.

* * *

سنت‌های تیمم عبارتند از: نام خدا بردن (بسم الله الرحمن الرحیم گفتن). جلو کردن راست بر چپ و پیاپی‌نمودن که میان دست خاکی کشیدن به رو، و دست خاکی کشیدن به دست‌ها فاصله نباشد.

* * *

آن چیزهایی که تیمم را باطل می‌کنند: بی‌وضوشدن، دیدن آب قبل از نماز بستن، و کلمة کفر گفتن می‌باشد.

(فائده) اگر کسی تیمم نمود برای نبودن آب در محلی که بیشتر اوقات سال آنجا آب نیست و نماز بست، و در نماز بود که آب دید نمازش صحیح است و به آخر برساند، و اگر در محلی که بیشتر اوقات سال آنجا آب است، تیمم کرد و نماز بست، و در نماز یا بعد از نماز آب را یافت بهتر است دوباره خواندن آن نماز با وضو والله أعلم.

و تیمم‌نمودن برای هرنماز (به یک تیمم بیش از یک نماز فرض نمی‌توان خواند) و کسی که جبیره بر عضو تیمم نهاده است دست تر بر جبیره می‌کشد و تیمم می‌نماید، و نماز می‌خواند. دوباره خواندن آن نماز لازم نیست، اگر وقتی که جبیره نهاده وضو داشته است.

* * *

حیض: یعنی آمدن خون ماهیانه.

وقت ممکن‌بودن آمدن حیض از سن نه سالگی دختر است، و کمترین مدت آمدن خون حیض در هر ماه یک روز و یک شب که بیست و چهار ساعت باشد، و حداکثر حیض پانزده روز می‌باشد.

طُهر: یعنی پاکی زن غیر از روزهای قاعدگی زن است، اگر قاعدگی یک روز و یک شب است باقی روزهای ماه، یعنی بیست و نه روز پاک، و اگر قاعدگی شش روز است، باقی روزها یعنی بیست و چهار روز پاک می‌باشد.

اقل نفاس: یعنی کمترین مدت آمدن خون بعد از زایمان یک لحظه یعنی چشم بهم زدن است، و حداکثر نفاس شصت روز است، و غالب آن چهل روز یا کمتر است به حسب زنان تفاوت می‌کند.

اگر خون نفاس از شصت روز گذشت، آن خون استحاضه است، و چنانکه یاد شد، أقل طهر زن در هر ماه پانزده روز، و طهر حداکثری ندارد. ممکن است زنی همیشه در حال طهر باشد و قاعده نشود.

* * *

حرام می‌شود به بی‌وضویی: نماز، طواف، دست‌نهادن بر قرآن و برداشتن آن.

حرام می‌شود به جنابت: آن چهار چیز که به بی‌وضویی حرام می‌شود، و خواندن قرآن و ماندن در مسجد.

و حرام می‌شود به حیض و نفاس: آن شش چیز که به جنابت حرام بود، و استفاده از میان ناف و زانوی زن حائض تا این که بدن بشوید.

و حرام است: بر زن حائض روزه‌گرفتن، تا این که خون حیض قطع شود، وقتی که خون حیض قطع شد، می‌تواند روزه بگیرد، اگر چه هنوز بدن نشسته باشد.