دانش و تفقه
خـداونـد متعـال امیر معاویه سرا از علـوم دینـی و فقه، بهره‌ای کامل عطا فرموده بود، ابن حزم/می‌نویسد:
«وی از صاحبان فتوا و اجتهاد به شمار می‌رفت» [۱۰۹].
ابن حجر /نیز او را از طبقة متوسط صحابه قرار داده که در مسائل شرعی فتوا صادر می‌کردند [۱۱۰].
حضرت ابن عباس سدرباره وی می‌فرمود:
«إنه فقيه»«همانا معاویه فقیه است».
ایشان تعداد ۱۶۳ حدیث از پیامبرگرامی روایت کرده‌اند [۱۱۱].
از جمله کسانی که از او حدیث روایت کرده‌اند از میان صحابه، ابن عباس، انس بن مالک، معاویه بن خدیج، عبدالله بن زبیر، سائب بن یزید و حضرت نعمان بن بشیر شو از تابعین محمد بن سیرین، سعید بن مسیب، علقمه بن وقاص، ابو ادریس خولانی و عطیه بن قیس رحمهم الله را می‌توان نام برد [۱۱۲].
او سخنرانی بلیغ بود، و خطابه‌های وی در میان عرب مقام ویژه‌ای داشت. و همچنین اقوال حکیمانه‌ای که از وی روایت شده حائز اهمیت زیاد و از نظر علم و حکمت در نـوع خـود ممتازند، ایشان در زمان خود به ترویج علم و دانش اهمیت زیادی قایل بود تا قبل از زمان وی کتاب جامع تاریخی وجود نداشت و مدارک تاریخی متفرق و خیلی ساده بود: او قبل از همه به وسیله تاریخ نگار عصر خویش، عبید بن شریه، وقایع تاریخ قدیم، احوال فرمانروایان عجم و تاریخ پیدایش زبان‌ها و چگونگی انتشار آن‌ها را به صورت کتاب تاریخ درآورد، این اولین کتاب تاریخ در میان مسلمین بود.
[۱۰۹] ابن حزم: جوامع السیرة ص۳۲۰. [۱۱۰] ابن حجر: الإصابة في تمييز الصحابة ج ۱ص۲۲. [۱۱۱] ابن حزم: جوامع السیرة ص۲۷۷ سیوطی: تاریخ الخلفاء ص۱۴۹. [۱۱۲] ابن حجر: الإصابة ج ۳ ص۴۱۳.