مسلک دوم: روایت‌هایی که فقط روایت محض نیست
این نوع روایت‌هایی است که ابوهریرهس در ضمن روایت؛ آن را توضیح و شرح می‌دهد یا مفاهیمی را از روایت استنباط می‌نماید و یا احکامی را بیان می‌دارد که از روایت یا از روایت‌های دیگر با اجتهاد و فهم خاص خود دریافته است، و این توضیحات را به قصد تعلیم و راهنمائی ارائه می‌کند، چون تعلم و راهنمایی در حیات او شکل برجسته‌ای به خود گرفته بود.
به عنوان مثال:
احمد از محمد بن زیاد روایت می‌کند که گفت: ابوهریرهس را دیدم که از کنار قومی عبور کرد که از ظرفی وضوء می‌گرفتند. ابوهریره گفت: خوب وضوء بگیرید آیا نشنیده‌اید که پیامبر ج فرمود: وای بر پشت پاها از آتش دوزخ [۶٧].
و احمد و بخاری از سالم بن عبدالله روایت می‌کنند که گفت: بارها ابوهریره را در بازار می‌دیدم که ایستاده بود و می‌گفت: علم از میان می‌رود و فتنه‌ها ظهور پیدا می‌کنند و قتل زیاد می‌شود، گفته شد: ای رسول خدا هرج (قتل) چیست؟ ایشان با دستش اشاره کرد و آن را کج نمود [۶۸]. یعنی دستش را به چپ و راست حرکت داد.
می‌بینیم که در این دو روایت ابوهریرهس قبل از بیان روایت توضیحی از سوی خود می‌دهد، چنان‌که در روایت اول به خوب وضوءگرفتن امر کرد از بیم آن که مبادا انسان به آنچه پیامبر ج از آن برحذر داشته است مبتلا گردد.
و در روایت دوم به بیان پاره‌ای از نشانه‌های قیامت مانند از بین‌رفتن علم و ظهور فتنه‌ها و کثرت قتل و کشتار اشاره کرد، و اینگونه از ادامه‌دادن پیشروی در گناه و دوری از طاعت خداوند برحذر داشت.
[۶٧] مسند احمد: ۱۴ / ۲۲۲. [۶۸] مسند احمد: ۱۴ / ۲۵٧ و بخاری: ۱ / ۱۶۵.