تحقیق در عقیده اهل سنت و جماعت

عقیده توحید در دعوت پیامبران

هنگامی که در داستان‌های پیامبرانی که در قرآن سرگذشت آن‌ها بیان شده و مسائلی که در رابطه با اقوامشان برایشان پیش آمده بیاندیشیم درمی‌یابیم که همگی آن‌ها علی‌رغم اختلاف شریعت‌هایشان بر دعوت توحید که دعوت اخلاص عبادت برای الله تعالی و ترک شرک می‌باشد اتفاق نظر داشته‌اند بلکه مسأله دعوت به توحید و پرهیز از شرک و وسایل و اسباب آن اولین قضیه‌ای است که قرآن کریم در مورد مسائل فیمابین رسولان و امت‌هایشان از آن یاد می‌کند خداوند متعال آنجا که هدف اصلی همه انبیاء را بازگو می‌کند می‌فرماید: ﴿وَمَآ أَرۡسَلۡنَا مِن قَبۡلِكَ مِن رَّسُولٍ إِلَّا نُوحِيٓ إِلَيۡهِ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّآ أَنَا۠ فَٱعۡبُدُونِ٢٥﴾[الأنبياء: ۲۵]. «و ما قبل از تو هیچ رسولی را نفرستادیم مگر اینکه به او وحی کردیم که هیچ معبود به حقی جز من نیست پس مرا بپرستید»و می‌فرماید: ﴿وَلَقَدۡ بَعَثۡنَا فِي كُلِّ أُمَّةٖ رَّسُولًا أَنِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ وَٱجۡتَنِبُواْ ٱلطَّٰغُوتَۖ٣٦﴾[النحل: ۳۶]. «و به تحقیق در میان هر امتی رسولی فرستادیم تا خدا را بپرستند و از طاغوت دوری جویند»و می‌فرماید: ﴿يُنَزِّلُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ بِٱلرُّوحِ مِنۡ أَمۡرِهِۦ عَلَىٰ مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦٓ أَنۡ أَنذِرُوٓاْ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّآ أَنَا۠ فَٱتَّقُونِ٢﴾[النحل: ۲]. «الله تعالی وحی و دستورات خویش را به وسیله ملائکه بر بندگانش می‌فرستد تا مردم را آگاهانه بیم دهید که معبود به حقی جز من نیست پس مرا عبادت کنید».

بنابراین همگی پیامبران اولین و مهمترین چیزی که مردم را بدان دعوت کرده‌اند توحید بوده است. توحید الله تعالی در عبادت و تقوا و اطاعت او و فرمانبری پیامبرانش بوده است. چنانکه بصورت عام در مورد همگی اظهار می‌دارد و بصورت مفصل آن را در مورد بعضی از انبیاء بیان می‌نماید.

نوح÷ به قومش فرمود: ﴿يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥٓ٥٩﴾[الأعراف: ۵۹]. «ای قوم من الله را بپرستید که معبود به حقی جز او نیست».

هود÷ به قومش فرمود:﴿يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥٓۚ٦٥﴾[الأعراف: ۶۵]. «ای قوم من الله را بپرستید که معبود به حقی جز او نیست».

شعیب÷ به قومش فرمود: ﴿يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥۖ٨٥﴾[الأعراف: ۸۵]. «ای قوم من الله را بپرستید که معبود به حقی جز او نیست».

ابراهیم÷ به قومش فرمود: ﴿ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ وَٱتَّقُوهُۖ١٦﴾[العنكبوت: ۱۶]. «الله را بپرستید و از او بترسید».

بنابراین دعوت کردن به سوی توحید و تحذیر نمودن از شرک و تصحیح عقیده و پاک کردنش از آفات اصل آغازین در دعوت مسلمانان از زمان نوح تا خاتم انبیاء محمد مصطفی÷ بوده است و این همان اساس مهمی است که بوسیله آن همه شئونات دین و دنیا اصلاح می‌گردد. چون هرگاه عقیده تصحیح گردد مردم سر تسلیم در مقابل پروردگار متعال فرود می‌آورند و پیامبرانش را اطاعت و آگاهانه بر هدایتش استقامت و پایداری می‌نمایند و از آن پس همه مسائل دینی و دنیایشان اصلاح می‌گردد.

این بدان معنا نیست که پیامبران به اصلاح مفاسد دیگر توجه نکرده و به سوی فضایل دیگر دعوت ننموده‌اند بلکه مناهج و شریعت‌هایی آورده‌اند تا امت‌ها بر اساس آن زندگی کنند و همه شئونات حیات دنیویشان اصلاح شود و به معروف و اصلاح و عدالت دستور داده و از منکر و فساد و ظلم نهی کرده‌اند و به هر خیر و فضیلتی دستور و از هر شر و پستی‌ای بصورت مجمل و مفصل نهی کرده‌اند.

اما توحید الله تعالی و تقوای او عظیم‌ترین و بزرگترین فضایل و شرک به خداوند متعال بزرگترین مفاسد و ظلم عظیم است لذا آن عظیم‌ترین و اولین چیزی است که پروردگار یکتا پیامبرانش را به آن مبعوث داشته است.

و به همین صورت هر دعوتی در هر زمان و مکانی بر این اساس نباشد یک دعوت ناکار آمد و ناقص است و بیم آن می‌رود سرانجام از هم بپاشد یا از صراط مستقیم منحرف و یا به هر دو سرانجام ختم شود چون این اصل بزرگی از اصول دین است که هرگاه امت‌ها از آن غافل شوند به مصیبت شرک و بدعت دچار می‌شوند.