سرچشمه و مصادر عقیده نزد اهل سنت و جماعت
عقیده دو مصدر اساسی دارد که عبارتند از: ۱. قرآن کریم ۲. سنت صحیح رسول خداصچون رسول اللهصاز روی هوا سخن نمیگوید بلکه هر آنچه که میفرماید از طرف خداوند به او وحی شده است و همچنین اجماع سلف صالح مصدری است که مبنایش کتاب و سنت میباشد [۳۴].
اما فطرت و عقل سلیم هر دو با کتاب و سنت موافق و مؤید آن هستند این دو اصول اعتقاد را نه بصورت مفصل بلکه بطور مجمل در مییابند.
عقل و فطرت وجود خداوند و عظمتش و ضرورت اطاعت و عبادتش و متصف بودنش به صفات جلال و عظیم را بطور عام درک میکنند همانگونه که عقل و فطرت سلیم ضرورت نبوت و فرستادن پیامبران و ضرورت بعثت و پاداش دادن بر اعمال را به طور مجمل میفهمند ولی این امور و بقیه مسائل غیب از جمله مسائلی هستند که بطور مفصل تنها به وسیله کتاب و سنت فهمیده میشود و عقل قادر به درک آنها بطور تفصیلی نیست که اگر این مسائل بطور جزئی بوسیله عقل قابل فهم بودند دیگر غیب محسوب نمیشدند.
از جمله محالات و امور غیر قابل تصور، تعارض داشتن نص صریح از کتاب و سنت با عقل صحیح و سلیم میباشد، ولی هرگاه چنین وهمی پیش آید بر اساس وحی حکم میشود و آن را مقدم میداریم [۳۵]چون نص صریح از معصوم صصادر گشته و عقل فاقد عصمت است بلکه نظر یک انسان ناقص است [۳۶]که در معرض وهم و خطا و فراموشی و هوا و جهل و ناتوانی قرار دارد بنابراین با چنین اوصافی قطعاً ناقص خواهد بود.
[۳۴] - انظر : الاعتصام، للشاطبي، ۲ / ۲۵۲. [۳۵] - انظر : شرح العقيدة الطحاوية، لابن أبي العز الحنفي، ص ۱۴۰، ۱۴۱. وراجع : درء تعارض العقل مع النقل، لابن تيمية، ۱ / ۸۸ – ۲۸۰. , ويراجع الكتاب كله فهو مفيد جداً بهذا الصدد. [۳۶] - المرجع السابق.