روزه درمانی

* درمان اعتیاد

اعتیاد عادت کردن به انجام یک کار و یا مصرف نوعی مواد مخدر است که بدن به آن عادت گرفته است و اگر مقدار آن در بدن کم شود به بدن آسیب می‌رسد. غالباً اعتیاد با دردها و ضررهای کلی همراه است که فقط به فرد معتاد اختصاص ندارد بلکه به جامعه‌ی اطراف او نیز می‌رسد و برای سلامتی او و زندگی اجتماعی و خانوادگی وی ویران کننده است و هزینه‌های هنگفت درمان او را بر جامعه تحمیل می‌کند، اعتیاد بسیاری از مشکلات اجتماعی و اقتصادی را در پی دارد. اگر اعتیاد بر یک ملتی مسلط شود در یک دوره‌ی کوتاه آن را نابود می‌کند و همه‌ی پایه‌های زندگی آن را از هم می‌پاشد، پدیده‌ی غالب در اعتیاد مصرف مواد مست کننده، مواد مخدر و سیگار کشیدن و تداوم در مصرف آن‌ها در دوره‌های طولانی و به مقادیری که بدن به آن عادت کرده است و دست برداشتن از آن برای فرد معتاد سخت و دشوار است، باید تصور کنیم که جهان چه هزینه‌هایی برای درمان این پدیده پرداخت می‌کند و چه ضرر و زیان‌ها و مشکلاتی در اثر درمان این بیماران، ساختن آسایشگاه‌ها و درمانگاه‌ها و خرید داروها و هزینه‌های نگهداری و از بین بردن آثار روحی روانی، اجتماعی و اقتصادی و سایر موارد متحمل می‌شود.

شریعت استوار اسلامی ما همه‌ی این موارد را حرام کرده است و از عواقب وخیم و ضررهای فراوان آن‌ها بیم می‌دهد، جایی که خداوند متعال می‌فرماید: ﴿يَسۡ‍َٔلُونَكَ عَنِ ٱلۡخَمۡرِ وَٱلۡمَيۡسِرِۖ قُلۡ فِيهِمَآ إِثۡمٞ كَبِيرٞ وَمَنَٰفِعُ لِلنَّاسِ وَإِثۡمُهُمَآ أَكۡبَرُ مِن نَّفۡعِهِمَاۗ٢١٩﴾ [البقرة: ۲۱۹].

«درباره‌ی شراب و قمار از تو می‌پرسند بگو در آن دو گناهی بزرگ و سودهایی برای مردم است ولی گناهانشان از سودشان بیشتر است».

همچنین می‌فرماید: ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِنَّمَا ٱلۡخَمۡرُ وَٱلۡمَيۡسِرُ وَٱلۡأَنصَابُ وَٱلۡأَزۡلَٰمُ رِجۡسٞ مِّنۡ عَمَلِ ٱلشَّيۡطَٰنِ فَٱجۡتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ٩٠﴾[المائدة: ۹۰].

«ای کسانی که ایمان آورده‌اید شراب و قمار و بتها و تیرهای قرعه پلیدند و از عمل شیطانند پس از آن‌ها دوری گزینید باشد که رستگار شوید».

همچنان که پیامبر ج ما را از ضررهای این چیزها بر حذر می‌دارد و آن‌ها را به زشت‌ترین صفات وصف می‌کند تا جایی که می‌فرماید: «الْخَمْرُ أُمُّ الْخَبَائِثِ» [۶۰]؛ «خمر مادر همه‌ی پلیدی‌هاست».

همچنین به روایت آن حضرت ج آمده است که شراب خوار، فروشنده و ساقی شراب را لعن نمود و پیروانش را از یک قاعده‌ی مهم شرعی آگاه نموده است و آن این است که «لاَ ضَرَرَ وَلاَ ضِرَارَ»؛ «نه ضرر کردن و نه ضرر رساندن».

مشروبات، مست کننده‌ها و سیگارکشیدن همگی با این قاعده‌ی مهم منافات دارند و به طوری که آن‌ها به کسی که به آن‌ها می‌پردازند و به خوردن آن‌ها مشغول می‌شود به سایر کسانی که در اطراف آنان هستند ضرر و زیان می‌رساند.

روزه در کنار گذاشتن پدیده‌ی اعتیاد و کاهش آثار منفی آن نقش اساسی دارد بطوری که شخص معتاد به تدریج به مصرف اندک آن‌ها عادت می‌کند، همچنین او به خاطر ترس از مرتکب شدن به کار حرام و باطل کردن اجر و ثواب خود بر خوردن و مصرف آن‌ها صبر پیشه می‌کند و از متکی بودن بدن به این مواد مخدر و آرام بخش به واسطه‌ی سایر عوامل طبیعی نشأت گرفته از مغز می‌کاهد و چنین فردی در ایام روزه‌داری از آثار سوء اعتیاد بر بدن نجات می‌یابد و زمانی که بدن بهبود یافت درمان سایر ضررها و جبران خطرهای آن امکان پذیر می‌شود.

دکتر رامز طه در مطلبی که از او نقل شده است بر این نکته تأکید دارد که تحمل درد گرسنگی و صبر بر آن در طول زمان روزه‌داری سطح ماده سیروتونین موسوم هستند، بالا می‌رود، مواد مترشحه‌ی مغز دو دسته هستند که به دسته‌ی آندروفین و دسته‌ی انکفالین مشهور هستند و این مواد خاصیتی ده‌ها برابر بیشتر از مواد و داروهای مخدر و آرام بخش صنعتی در آرام کردن و تسکین دردها دارند، وی می‌افزاید: برای اینکه ترشح این مواد آرام بخش و مسکن دردها استمرار داشته باشد، انسان باید مراحل مختلفی از گرسنگی و محرومیت را طی کند و از خوردن مواد و داروهای مخدر جدید پرهیز کند، روزه به انسان کمک می‌کند تا خود را از ضرر و زیان این مواد مخدر برهاند و همانگونه که بطور عملی او را تغییر گرایشات، افکار و رفتارش کمک می‌کند، به بدن در تنظیم عملکرد مراکز عصبی، مسئول تنظیم نیازها و احتیاجات مختلف بیولوژیکی کمک می‌کند [۶۱].

[۶۰] سنن النسائي، آلبانی در السلسلة الصحيحة (۱۸۵۴) می‌گوید حسن است. [مصحح] [۶۱] پایگاه اینترنتی جهان بدون مشکلات به تاریخ ۷/۳/۱۴۲۶ هـ.