خلافت و امامت

دلایل افضلیت عثمان سعبارتند از:

۱- ترمذی از طلحه سو ابن ماجه از ابوهریره سروایت کرده‌اند که پیامبر جفرمود: «لِكُلِّ نَبِىٍّ رَفِيقٌ فِي الْجَنَّةِ وَرَفِيقِي فِيهَا عُثْمَانُ» [۲۴]. «هر پیامبری در بهشت رفیقی دارد، رفیق من هم عثمان است».

۲- ابن عمر بگوید: ما در زمان پیامبر جکسی را با ابوبکر برابر نمی‌دانستیم، سپس با عمر و بعد با عثمان. و در بین سایر صحابه ش قائل به برتری نبودیم [۲۵].

۳- از فضایل دیگر عثمان ستامین و تجهیز لشکر اسلام معروف به جيش العسرة در غزوه‌ی تبوک است [۲۶]. عثمان با دادن هزار دینار و صد شتر همراه با پالان و پارچه ای که بر پشت شتر می‌اندازند مسلمانان را آماده و مجهز کرد و گویند: (سیصد شتر یا) هزار شتر بوده است. (طبرانی و ترمذی و حاکم و امام احمد آن را روایت کرده‌اند. نگاه: فقه السيرة - دکتر رمضان البوطی ص ۴۰۰) بعد از این کمک، رسول خدا جفرمود: «ما ضر عثمان ما عمل بعد هذه – مرتين- و قال: اللهم ارض عن عثمان فإني عنه راض» [۲۷]. «آنچه که عثمان بعد از این انجام دهد زیانی به (ایمان و ثواب) او نمی‌رساند. - آن را دو بار تکرار کرد- و فرمود: پروردگارا، از عثمان راضی باش، حقا که من از او راضیم».

۴- دو بار مسجد پیامبر جرا توسعه داد [۲۸].

۵- و از دیگر فضایل عثمان سبیعتی است که رسول خدا جدر بیعت رضوان در صلح حدیبیه (که در سال ششم هجری واقع شد) از طرف عثمان انجام داد، آنجا که مسلمانان با حضرت بیعت کردند که با کسانی که برای زیارت خانه جدا سد راه آنان می‌شوند بجنگند، در حالی که پیامبر جعثمان سرا به مکه فرستاده بود تا با کفار مذاکره کند (و بگوید که مسلمانان به قصد جنگ نیامده‌اند بلکه می‌خواهند خانه‌ی خدا را زیارت کنند. اما خبر رسید که عثمان را کشته‌اند، پیامبر جبا وجود اینکه به قصد جنگ نیامده بود و امکانات آنچنانی به همراه نداشت لکن اعلام جنگ کرد و با کسانی که همراهش بودند و تقریباً ۱۴۰۰ نفر ذکر شده‌اند بیعت مجدد کرد) رسول خدا جدست راست خود را بر دست چپش زد و فرمود: این هم بیعت عثمان، بخاطر اعتماد زیاد به او که (می دانست) از نخستین بیعت کنندگان است [۲۹]. (بعد از بیعت و قبل از حرکت مسلمانان، از طرف کفار قاصدی آمد و معلوم شد که کشته شدن عثمان شایعه بوده است و بعد از رد و بدل شدن یکی دو قاصد بالاخره بین پیامبر جو مشرکین قرار داد صلحی بسته شد که مشروح آن در کتب تاریخ آمده است).

۶- دو بار همراه با همسرش رقیه به حبشه هجرت کرد و بار سوم به مدینه منوره هجرت نمود [۳۰].

۷- (فضیلت دیگری افتخار دامادی حضرت رسول جاست) او دو دختر پیامبر جبنام رقیه و ام کلثوم را به عقد خود در آورد (بعد از فوت رقیه، ام کلثوم را عقد کرد) و پیامبر جبعد از فوت ام کلثوم فرمود: «لو كانت عندي ثالثة لزوجتكها». «اگر دختر دیگری می‌داشتم او را به عقد تو در می‌آورم».

(در آن موقع فاطمه‌ی زهرا لهمسر علی سبود و زینب هم که به عقد ابوالعاص در آمده بود در جنگ بدر شهید شده بود) و در تاریخ ثبت نشده است که کسی غیر از عثمان سدو دختر پیامبر جرا به زنی گرفته باشد [۳۱].

[۲۴] نگاه: تحفة الأحوذی ۱۰/۱۸۸. [۲۵] نگاه: بخاری ۵/۱۸ (شاید علت اینکه علی سمطرح نشده این است که در آن موقع از سایر خلفاء بسیار جوانتر بوده است). [۲۶] غزوه‌ی تبوک دشوارترین و پر هزینه‌ترین غزوه‌ی رسول خدا جبود، زیرا در فصل تابستان و ایام خشک‌سالی برای مقابله با لشکر روم در مرزهای سوریه انجام گرفت که پس از دو ماه لشکر اسلام با سربلندی باز گشتند. مترجم. [۲۷] نگاه: مشکاة المصابیح ۳/۲۳۶. [۲۸] یک بار در زمان رسول خدا جبود آنگاه که تعداد مسلمانان زیاد شد و مسجد گنجایش آنان را نداشت. رسول خدا جفرمود: هر کس زمین آل فلان را بخرد و به مسجد ضمیمه کند بهتر از آن در بهشت از آن اوست. و عثمان سآن را خرید و به مسجد ملحق نمود. وقتی که شورشیان مصر و کوفه خانه‌ی او را محاصره کرده بودند، به آنها گفت که من این زمین را خریدم. و پیامبر جوعده‌ی بهشت را به من داد و اینک شما مرا از خواندن نماز در آن منع می‌کنید؟ (التاج ۳/۳۲۹) و اما توسعه دوم در زمان خلافتش بود که آن را از نظر بنا و ساختمان تغییر کلی داد. (فقه السیرة- دکتر رمضان البوطی ص ۱۹۵) مترجم. [۲۹] نگا: مشکاة المصابیح ۳/۲۳۶. [۳۰] بنابراین عثمان ساز مهاجرین نخستین است و مشمول آیه‌ی ۱۰۰ سوره‌ی توبه می‌شود که فرمود: ﴿وَٱلسَّٰبِقُونَ ٱلۡأَوَّلُونَ مِنَ ٱلۡمُهَٰجِرِينَ وَٱلۡأَنصَارِ وَٱلَّذِينَ ٱتَّبَعُوهُم بِإِحۡسَٰنٖ رَّضِيَ ٱللَّهُ عَنۡهُمۡ وَرَضُواْ عَنۡهُ وَأَعَدَّ لَهُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي تَحۡتَهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدٗاۚ ذَٰلِكَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ١٠٠﴾[التوبة: ۱۰۰] «پیشگامان نخستین مهاجران و انصار و کسانی که به نیکی روش آنان را در پیش گرفتند و راه ایشان را به خوبی پیمودند، خداوند از آنان خشنود است و ایشان هم از خدا خشنودند و خداوند برای آنان بهشت را آمده ساخته است که در زیر (درختان و کاخهای) آن رودها جاری است و جاودانه در آنجا می‌مانند، این است پیروزی بزرگ و رستگاری ((سترگ))». [۳۱] چه بسا گفته شود که پیامبر جرقیه و ام کلثوم را قبل از عثمان به عقد پسران ابولهب (عتبه و عتیبه) در آورده بود و این فضیلتی برای آنان نیست. بنابراین، ازدواج عثمان با آنها نیز دلیل بر فضل او نیست. می‌گوییم: ازدواج دختران پیامبر جبا پسران ابو لهب قبل از بعثت بود و فقط عقد محض بود و همسران واقعی آنها نشدند و زمانی که پیامبر جمبعوث شد و آنان نیز بر کفر خود مصر و باقی ماندند هر دو را طلاق داد. (جای شگفتی است که در این مورد برخی از افراد متعصب ناآگاه برای رد این فضیلت و خویشاوندی عثمان سبا پیامبر سگفته‌اند که پیامبر سفقط یک دختر داشته است که آن هم فاطمه لمی‌باشد. در حالی که گذشته از کتب تاریخ، قرآن کریم می‌فرماید: ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ قُل لِّأَزۡوَٰجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَآءِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ يُدۡنِينَ عَلَيۡهِنَّ مِن جَلَٰبِيبِهِنَّ﴾[الأحزاب: ۵۹]. «ای پیامبر، به همسران و دخترانت و زنان مومنین بگو: مقنعه و روسری‌های خود را جمع و جور بر خویش فرو افکنند». و هنگامی که حضرت علی سبرای رفع اختلاف و آشوبی که پیش آمده بود به نزد حضرت عثمان سمی‌رود در قسمتی از سخنانش چنین می‌گوید: هیچگاه ابوبکر و عمر در انجام نیک از تو سزاوارتر نبودند. تو از نظر خویشاوندی از آن دو نزدیک‌تری. تو از نظر دامادی پیامبر جبه مقامی رسیدی که آنها نرسیده‌اند. نهج البلاغه خطبه‌ی ۱۶۳- ص ۴۴۵ ترجمه محمد علی انصاری – مترجم.