شرح اجمالی:
۱- کدامیک از چهار خلیفهی راشد افضل و برتر است؟
۲- کدامیک از آنان برای خلافت سزاوارتر است؟
از این رو جداگانه دربارهی هر یک سخن خواهیم گفت.
اولاً: کدامیک از چهار خلیفه راشد افضل و برتر است؟ از جمله اموری که شکی در آن نیست این است که معیار و مقیاس برتری نزد خداوند متعال مبتنی بر شرف و بزرگی پدران و اصل و تبار نیست، زیرا فرمود: ﴿وَجَعَلۡنَٰكُمۡ شُعُوبٗا وَقَبَآئِلَ لِتَعَارَفُوٓاْۚ إِنَّ أَكۡرَمَكُمۡ عِندَ ٱللَّهِ أَتۡقَىٰكُمۡ﴾[الحجرات: ۱۳]. «شما را به صورت ملتها و قبیلهها قرار دادیم تا همدیگر را بشناسید، به راستی گرامیترین شما در نزد خدا پرهیزگارترین شماست».
پس تقوی اساس بالا و پایین بودن مقام و منزلت انسان است. بنابراین، مسلمانان اجماع کرده و متفق القولند که ابوبکر صدیق برتر و افضل از تمام صحابه است، بعد از او عمر بن خطاب است و به دنبال او عثمان بن عفان است و سپس علی ابن ابیطالب و آنگاه بقیهی صحابه [۳]که ما به طور جداگانه برخی از محاسن و کارهای نیک هر یک از آنان را بیان خواهیم کرد، و دلایل برتری هر یک را بر دیگری ذکر خواهیم نمود.
[۳] گویند: بعد از آنان نظر منزلت و مقام بقیهی عشرهی مبشرهاند، سپس اهل بدر و بعد اهل احد، و آنگاه کسانی هستند که در بیعت رضوان بودند (عشره و مبشره که پیامبر جبه آنها وعدهی بهشت را داد عبارتند از چهار خلیفهی راشد، طلحه، زبیر، عبدالرحمن بن عوف، سعید بن ابی وقاص، سعد بن زید و ابو عبیده بن جراح).