آیا پیشوا و رهبر به سبب انجام گناه یا ظلم (از مقام خود) بر کنار می‌شود؟
شرایطی که باید امام واجد آن باشد بیان شد، و از جمله‌ی آنها عادل و صالح و معصوم بودن امام نبود [۶۴]. و هرگاه که نصب رهبر محتاج به این شروط نباشد پس اگر در اثناء عهده داری امامت مرتکب گناه یا ظلم شد به موجب آن معزول نمی‌شود [۶۵]. (دلیل این قول این است که) امت اسلام دنباله رو بسیاری از امیران و پادشاهانی که مرتکب گناه و ظلم شده‌اند بوده و فرامین آنان را پذیرفته‌اند و با اجازه‌ی آنها نماز جمعه و عید قربان و رمضان را بجا آورده‌اند و بر آنان نشوریدهاند [۶۶]. و این رای حنفیه و حنابله و مالکیه و قول راجح در مذهب شافعیه است [۶۷].
[۶۴] شرط رهبر مسلمانان این است که مسلمان و بالغ و آزاد و مذکر و قریشی نسب و مجتهد در دین و عادل و دلیر و بیباک و هوشیار و توانمند باشد. شریعت اسلام - ملا عبدالکریم مدرس- جلد چهارم ص ۱۲۲- مترجم. [۶۵] اگر گرفتار رهبری فاسق شدیم در اموری که آشکارا مخالف با دستور دین اسلام نباشد او را اطاعت می‌کنیم و تا حدی که در توان داریم تلاش می‌کنیم که امورات مسلمین درست برگزار شود و اجازه نمی‌دهیم که هرج و مرج و آشوب در بین مسلمین ایجاد شود. شریعت اسلام - جلد ۴/۱۲۲- مترجم. [۶۶] علمای سلف اوامر چنین حاکمانی را به ناچار و برای جلوگیری از فتنه و آشوب پذیرفته‌اند، زیرا شرایطی فراهم نبوده است تا بتوانند عملاً حاکم ظالم را عزل کنند و فردی عادل را منصوب نمایند. اما اگر شرایط سیاسی و اجتماعی چنان بود که مسلمانان بتوانند فردی عادل و صالح را رهبر خود کنند بر آنان واجب است که چنین وظیفه ای را انجام دهند بدلیل ﴿وَلَا تُطِعۡ مِنۡهُمۡ ءَاثِمًا أَوۡ كَفُورٗا﴾[الإنسان: ۲۴]. «و از هیچ کدام ازگناهکاران و بیدینان‌شان فرمانبرداری مکن». ﴿وَلَا تَعَاوَنُواْ عَلَى ٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡعُدۡوَٰنِ﴾[المائدة: ۲]. «و همدیگر را در راه تجاوز و ستمکاری یاری و پشتیبانی مکنید». مترجم. [۶۷] علامه سعدالدین تفتازانی می‌نویسد: «وعن الشافعي أن الإمام ينعزل بالنفس والجور وكذلك قاضي وأمير. وأصل الـمسألة أن الفاسق ليس من أهل الولاية عند الشافعي لأنه لا ينظر لنفسه فكيف ينظر لغيره؟» یعنی: از امام شافعی /نقل شده که امام به سبب گناه و ظلم عزل می‌شود همین طور هر قاضی و امیری. و اصل مساله در نزد شافعی این است که فاسق از جمله‌ی کسانی نیست که اهلیت ولایت و امارت را دارند زیرا فاسق به خود رحم نمی‌کند پس گونه به دیگران رحم می‌کند؟ شرح العقاید تفتازانی با حاشیه کستلی ص ۱۸۶ - مترجم.