رابعاً: عذر آوردن نزد الله با اداء امانت:
دعوت بسوی الله تبارک و تعالی یک واجب حتمی در اسلام است، و امانتی بر گردن هر مسلمانی میباشد که به او علمی رسیده و الله نیز در نشر و ابلاغ به او قدرت داده است، برای این مسئله دلایل بسیاری وجود دارد که یکی از آنها قول الله تعالی میباشد که: ﴿كُنتُمۡ خَيۡرَ أُمَّةٍ أُخۡرِجَتۡ لِلنَّاسِ تَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَتَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ﴾[آلعمران: ۱۱۰]. «شما بهترین امتی هستید که برای مردم پدید آورده شده است، [که] به کار شایسته فرمان میدهید و از کار ناشایست باز میدارید». و این معنی را در بر دارد که تا زمانی که مسلمانان به این دستور الله عمل نکنند بهترین امتها نخواهند بود، دلیل دیگر اینکه الله تعالی میفرماید: ﴿وَلۡتَكُن مِّنكُمۡ أُمَّةٞ يَدۡعُونَ إِلَى ٱلۡخَيۡرِ وَيَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَيَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ﴾[آلعمران: ۱۰۴]. «امتی باشید که به خیر دعوت میدهد و به امر شایسته فرمان میدهد و از کار ناشایست باز میدارد»، و نقش کلمه «منکم» در این آیه بدء میباشد و دال بر تبعیض ندارد و بدین معنی است که امتی دعوت کننده بسوی خیر باشید، همانگونه که در کلام عرب داریم: لِیکن منکم رجل صالح، بدین معنی که مردی صالح باش، از دلایل دیگر سخن پیامبرجمیباشد که فرموده است: «هر کدام از شما منکری را دید با دستش آنرا بر طرف کند و اگر نتوانست با زبانش و [باز هم] اگر نتوانست در قلبش آنرا زشت بدارد که این آخرین ذرهی ایمان است» [۳۱]، و البته که دلایل زیاد و غیر قابل شمارشی برای این مسئل وجود دارد.
مسلمان وقتی بسوی الله دعوت میدهد فقط امانتی را که ذکر کردیم بیان اداء میکند و بار مسئولیتی را که در قبال الله دارد خالی میکند، همانگونه که الله از زبان پند دهندگانی از بنی اسرائیل به برادرانشان که حرام بودن کسب در روز شنبه را رعایت نمیکردند و متجاوزانه به شرع الله، ماهی صید میکردند، میفرماید: ﴿مَعۡذِرَةً إِلَىٰ رَبِّكُمۡ وَلَعَلَّهُمۡ يَتَّقُونَ﴾[الأعراف: ۱۶۴]. «تا نزد پروردگارتان [برای ما]، عذری باشد و باشد که آنها پرهیزکاری کنند». و وقتی مردمی که نامید از ضلالت و گمراهی آن مجرمین بودن به نهی کنندگان از منکر میگفتند: ﴿لِمَ تَعِظُونَ قَوۡمًا ٱللَّهُ مُهۡلِكُهُمۡ أَوۡ مُعَذِّبُهُمۡ عَذَابٗا شَدِيدٗا﴾[الأعراف: ۱۶۴]. «چرا گروهی را که الله آنان را نابود یا آنان را به عذابی سخت عذاب خواهد کرد، اندرز میکنید؟»، آنها در پاسخ میگفتند: ﴿مَعۡذِرَةً إِلَىٰ رَبِّكُمۡ وَلَعَلَّهُمۡ يَتَّقُونَ﴾«تا نزد پروردگارتان [برای ما]، عذری باشد و باشد که آنها پرهیزکاری کنند»، دعوت بسوی الله را جدی میگیریم تا در برابر پروردگارمان عذری داشته باشیم، عذری از این بابت که امانت را اداء کردهایم تا بلکه کسانی که از دعوت آنها ناامید شدهایم به الله سبحان امیدوار شوند، البته که علم هر چیز در نزد ذات یکتای اوست.
به این ترتیب دعوت کننده سلفی باید حواس خود را متوجه این مطلب کند که دارای دو هدف است و گریزی از آنها نمیباشد:
اول: با بجا آوردن امانت از الله عذر بخواهد.
دوم: حجت الله را برای خلق معاندش اقامه کند.
و اما دو هدف باقی میماند که فقط به دست الله محقق میگردد و ان شاء الله که هر دو را محقق گرداند و جلال دهد، و آن دو نیز همان:
[۳۱] صحیح مسلم ۱۴۰، سنن ابی داود ۱۱۴۱ و ۴۳۳۶، صحیح ابن حبان ۳۰۵ و ۳۰۶، سنن النسائی ۴۹۹۲، سنن ابن ماجه ۱۳۱۵ و ۴۱۰۰، مسند الإمام احمد ۱۰۸۴۳ و ۱۰۹۲۰ و ۱۱۲۷۶ و ۱۱۲۲۲ (مترجم).