الوهیت در پرتو قرآن و سنت

روش تحقیق

روش تحقیق

اولاً: تهیه کپی از نسخه اصل و مطابقت دقیق آن با اصل.

ثانیاً: مراجعه به نسخه‌های دیگر برای اطمینان از عبارات یا کلمات مبهم یا اطمینان بیشتر.

ثالثاً: تشخیص اختلافات نسخه اصل با نسخه‌های دیگر.

رابعاً: ذکر نام سوره و شمارۀ آیات مورد استناد در رساله و تخریج احادیث به طوری که تا حد امکان نام کسانی که حدیث را تخریج نموده‌اند، همراه با نوع حدیث آورده‌ام.

خامساً: ذکر زندگی نامه بعضی از اعلامی که نیاز به شناساندن بیشتر دارند.

سادساً: شرح بعضی از قسمت‌های نامه و ارائه سند قسمت‌های نقل شده تا حد امکان.

لازم به ذکر است که بنده جز درموارد ضروری، از قبیل اصلاح و اضافه، در متن دخل و تصرف نکرده‌ام که البته این موارد را هم در جای خود شرح داده‌ام.

در آغاز و پایان خداوند را به خاطر توفیقاتش شکر می‌کنم. سپس از همه کسانی که مرا در تهیه و نشر این رساله یاری کردند، تشکر می‌کنم و از خداوند می‌خواهم که به ما علم نافع و عمل صالح عنایت بفرماید و ما را از لغزشگاه فتنه‌ها حفظ نماید، و الحمدلله رب العالمین.

به قلم

عبدالله بن زید بن مسلم بن راشد آل مسلم

بسم الله الرّحمن الرّحیم

و به نستعین

الحمدلله رب العالـمین، والعاقبه للمتقین، و لاعدوان إلَّا علی الظالـمین، وصلّی [۱۸]الله وسلَّم [۱٩]علی خاتم الأنبیاءوالـمرسلین وعلی آله وصحبه أجمعین.

از عبدالعزیز بن محمد بن سعود به علما و قضات حرمین، شام، مصر، عراق و سایر علمای غرب و شرق [۲۰]، درود و رحمت و برکات خداوند بر شما باد. اما بعد:

بی‌تردید خداوند(عزوجل شأنه و تعالی سلطانه) مخلوقات را بیهوده نیافریده است و آنها را بی‌هدف رها نکرده است [۲۱]. بلکه آنها را فقط برای عبادت خودش خلق کرده است و به اطاعت از خود، فرمان داده و از مخالفت برحذر داشته است و به آنها خبر داده است که بی‌تردید قیامت و روز حساب چه به صورت افتادن در آتش او براساس عدل او و چه به صورت دخول در بهشت با فضل و رحمت او، برپا خواهد شد. خداوند در همه کتاب‌هایی که نازل فرموده و از زبان همه پیامبرانی که مبعوث کرده است، این امر را به اطلاع آنها رسانده است. چنانکه آیات قرآن از این امر سخن گفته [۲۲]و احادیث پیامبر ما را از آن مطلع کرده‌اند. خداوند – تعالی – فرموده است: ﴿وَمَا خَلَقۡتُ ٱلۡجِنَّ وَٱلۡإِنسَ إِلَّا لِيَعۡبُدُونِ٥٦[الذاریات: ۵۶]. «و من پریا و انسان را جز برای پرستش خود نیافریده‌ام»، همچنین فرموده است: ﴿وَٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ وَلَا تُشۡرِكُواْ بِهِۦ شَيۡ‍ٔٗا[النساء: ۳۶]. «[تنها] خدا را عبادت کنید و [بس و هیچ کس و] هیچ چیزی را شریک او مکنید». [۲۳]خداوند – سبحانه – همچنین فرموده است: ﴿وَقَضَىٰ رَبُّكَ أَلَّا تَعۡبُدُوٓاْ إِلَّآ إِيَّاهُ[الإسراء: ۲۳]. «[ای انسان!] پروردگارت فرمان داده است که جز او را نپرستید»، سپس عبادت [۲۴]که نام جامعی بر همه اقوال و افعالی است که خداوند آن را دوست دارد، مخصوص جلال و عظمت اوست و هدف دوست داشتنی و مورد رضایت اوست [۲۵] [۲۶]. و همه پیامبران را برای آن فرو فرستاده است. همچنان که نوح به قومش گفت: ﴿ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥ[الأعراف: ۶۵] «برای شما جز خدا معبودی نیست. پس تنها خدا را بپرستید».

همچنین هود، صالح، شعیب و پیامبران دیگر همه آنها به اقوامشان گفتند: ﴿ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥٓ[الأعراف: ۶۵]. «خدای را بپرستید و [بدانید] جز او معبودی ندارید». اینکه لفظ «اله» به هر معبودی که به حق یا باطل پرستیده شود اطلاق می‌گردد [۲٧]. (اله) [و معبود] حقیقی فقط خداست [۲۸]. خداوند تعالی فرموده است: ﴿فَٱعۡلَمۡ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا ٱللَّهُ[محمد: ۱٩]. «بدان که قطعاً هیچ معبودی جز الله وجود ندارد». و همچنین فرموده است: ﴿وَمَآ أَرۡسَلۡنَا مِن قَبۡلِكَ مِن رَّسُولٍ إِلَّا نُوحِيٓ إِلَيۡهِ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّآ أَنَا۠ فَٱعۡبُدُونِ٢٥[الأنبیاء: ۲۵]. «ما پیش از تو هیچ پیغمبری را نفرستاده‌ایم، مگر اینکه به او وحی کرده‌ایم که، معبودی جز من نیست، پس فقط مرا پرستش کنید».

[۱۸] کلمه صلی در نسخه (ب) و (ج) از قلم افتاده است. [۱٩] عبارت (و سلّم) در نسخه (ب) وجود ندارد. [۲۰] در نسخه (ج) به صورت (علمای شرق و غرب) آمده است. [۲۱] در نسخه محقق به صورت (لم یترکهم) و در نسخه‌های (الف)، (ب) و (ج) به صورت: (لاترکهم) آمده است. [۲۲] در نسخه اصل و (الف) و (ب) به صورت (نطق) و در نسخه (ج): (نطقت) آمده است. [۲۳] این آیه در نسخه (ج) نیامده است. [۲۴] مؤلف در صفحات بعد تعریف آن را آورده است. [۲۵] در نسخه اصل این عبارت به صورت (فهی الغایة الـمحبوبة له، تعالی شأنه والـمرضیة له)آمده است اما در نسخه (ج) چنین آمده است: (المحبوبة له والمرضیة له). [۲۶] نگا: مجموع فتاوی ابن تیمیه (۱۰/۱۴٩). [۲٧] در نسخه محقق (أوبباطل) و در نسخه (ب): (و باطل) آمده است. [۲۸] شیخ الإسلام ابن تیمیه – /– در شرح آیه مبارکه ﴿لَوۡ كَانَ فِيهِمَآ ءَالِهَةٌ إِلَّا ٱللَّهُ لَفَسَدَتَاۚ فَسُبۡحَٰنَ ٱللَّهِ رَبِّ ٱلۡعَرۡشِ عَمَّا يَصِفُونَ٢٢[الأنبیاء: ۲۲] می‌گوید: بی‌تردید پایداری آن دو به این وابسته است که معبود حقیقی خدایی کند، اگر (بنا به فرض محال) در آسمان و زمین خدایانی به جز الله بودند در آن صورت [الله] معبود حقیقی نبود، چون الله هیچ مثل و نظیر و همانندی ندارد... .