آیا دعای استخاره هفت بار تکرار می‌شود؟

روایتی صحیح در باره‌ی تکرار دعای استخاره، ازپیامبر اکرمصبه ما نرسیده است، در این باره تنها حدیث انسساست که رسول خداصبه او فرمود: ای انس! هرگاه تصمیم گرفتی کاری انجام دهی، هفت بار از پروردگارت طلب خیر کن، سپس به آنچه که در قلبت پدیدار می‌شود، بنگر که بی‌شک خیر در همان است.

حافظ ابن حجر/در فتح الباری می‌گوید: اگر صحت این روایت ثابت می‌شد، قطعاً در این باره حجت می‌بود، اما کاملاً بی‌اساس و مجهول است [۲۹].

درست آن است که انسان نمی‌تواند بگوید: تکرار دعای استخاره، سنت است، اگر هم مستحب نباشد، حد اقل مباح است، چرا که استخاره گونه‌ای دعاست و تکرار دعا نوعی اصرار ورزیدن است و اصرار ورزیدن در دعا امری پسندیده و از سوی شارع بر آن تشویق و تأکید شده است. خداوند کسانی را که با اصرار و پافشاری دعا می‌کنند، دوست می‌دارد. اصرار ورزیدن بیانگر فروتنی و زبونیِ عبودیت در برابر عزت ربوبیت است، آن هم بدون تعیین عدد به هفت، تا بدون دلیل شرعی، عدد مشخصی تعیین نشود.

در باره‌ی تکرار دعا از پیامبر خداصروایت شده است که هرگاه دعا می‌کرد آن را سه بار تکرار می‌کرد.

امام بخاری/در کتاب ارزشمند خویش بابی به نام «باب تکریر الدعاء» دارد و از عایشهلروایت می‌کند که گفت: پیامبرصسحری خورد و سپس دعا کرد و دعا کرد، یعنی دعا را تکرار کرد [۳۰].

در روایت مسلم نیز آمده است: «فدعا ثم دعا ثم دعا»، یعنی سه بار دعا را تکرار کرد، باز در مسلم آمده است که، آن حضرت بر مشرکانی که قاریان (قراء) را به قتل رسانده بودند، یک ماه در قنوت نماز صبح دعا کرد، تا این آیه نازل شد: ﴿لَيۡسَ لَكَ مِنَ ٱلۡأَمۡرِ شَيۡءٌ أَوۡ يَتُوبَ عَلَيۡهِمۡ أَوۡ يُعَذِّبَهُمۡ فَإِنَّهُمۡ ظَٰلِمُونَ ١٢٨﴾[آل‌عمران: ۱۲۸].

«چیزی از کار (بندگان در) دست تو نیست (بلکه همه‌ی امور در دست خداست، چون تنها اوست که) یا توبه‌ی آنان را می‌پذیرد یا ایشان را شکنجه می‌دهد، چرا که آنان ستمگرند».

عبدالله بن مسعودسمی‌گویدکه: رسول اکرمصاز اینکه دعا را سه بار تکرار کند و سه بار استغفار گوید، خوشش می‌آمد و از این کار خرسند می‌شد [۳۱].

امام مسلم روایت می‌کند که عبدالله بن زبیرسوقتی که خواست کعبه را تخریب و آن را براساس بنای ابراهیمی بازسازی کند، با همراهان خویش مشورت کرد. وقتی که با آنان در این خصوص به توافق نرسید، گفت: اگر خانه‌ی یکی از شما دچار آتش‌سوزی شود، تا دوباره آن را بازسازی نکند، آرام نمی‌گیرید، پس چطور این را برای خانه‌ی پروردگارتان می‌پسندید، لذا من سه بار از پروردگارم طلب خیر می‌کنم (یعنی سه بار استخاره و دعا می‌کنم)، بعد از آن بر اجرای تصمیم خویش عزم را جزم می‌کنم. وقتی که سه بار استخاره تمام شد، تصمیم قطعی بر تخریب بیت گرفت [۳۲].

عمل عبدالله بن زبیسدلالت بر جواز تکرار استخاره تا سه روز دارد، بویژه در مسایل مهمی همچون تخریب بیت. در حدیثی که پیش از پیامبرصگذشت که دعا را سه بار تکرار می‌کرد، دلیل آن است که می‌توان در یک وقت سه بار دعا را تکرار کرد.

این مطلب هم گذشت که آن حضرت بر یکی از قبایل عرب، یک ماه دعا را در قنوت نماز صبح تکرار می‌کرد [۳۳]. والله اعلم

دلایلی که در باره‌ی تکرار دعا تا سه مرتبه ذکر شد، دلایلی عمومی است که شامل استخاره و دعاهای دیگر می‌شود این سخن راوی نیز بر این دلالت می‌کند که او سه روز استخاره کرد.

باز اگر تکرار دعا بدعت می‌بود حتماً آن دسته از صحابهشکه همراه او بودند، اعتراض می‌کردند.

[۲۹] رک: ابن حجر، فتح الباری: ج ۱۱، ص ۱۹۱. [۳۰] فتح الباری: ج ۱۱، ص ۱۹۶. [۳۱] ابوداود: شماره‌ی (۱۵۲۴)، کتاب الصلوة، باب الاستغفار. سندش حسن است. [۳۲] مختصر مسلم: ص ۲۰۲، شماره‌ی ۷۷۱. [۳۳] فتح الباری: ج ۱۱، ص ۱۹۷.