اسلام ناب

امامت غیر انبیاء، امامت بندگان خوب خدا

یک انسان در اثر ایمان و تقوا و دعا و تلاش مى تواند به امامت متقیان برسد و خداوند در آیه ٧۴ سوره فرقان در این باره مى فرماید:

﴿وَٱلَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا هَبۡ لَنَا مِنۡ أَزۡوَٰجِنَا وَذُرِّيَّٰتِنَا قُرَّةَ أَعۡيُنٖ وَٱجۡعَلۡنَا لِلۡمُتَّقِينَ إِمَامًا ٧٤﴾ [الفرقان: ٧۴].

یعنى: «(بندگان خوب خدا) کسانى هستند که مى گویند پروردگارا، از همسران و فرزندان ما، نور چشمى براى ما قرار بده و ما را امام متقیان قرار بده».

از این آیه به دست مى آید که رسیدن به مقام امامت متقیان امکان پذیر است و مى توان با ایمان و تقوا و دعا و تلاش بدان مقام نایل آمد و لذا در تفاسیر اهل سنت و شیعه به این موضوع اشاره شده است و در جلد ۱۵ تفسیر نمونه که از تفاسیر شیعى است در ذیل این آیه مى نویسد:

«... اما این مانع از گسترش مفهوم این آیه نخواهد بود که مؤمنان دیگر نیز هر کدام در شعاع هاى مختلف امام و پیشواى دیگران باشند».

نکته دیگر این که کسى که به مقام امامت متقیان مى رسد خداوند به او ابلاغى نمى دهد که مثلاً از امروز امام متقیان شده ای بلکه همان رسیدن او به امامت متقیان «جعل» (قرار دادن) است که خداوند در آیه به آن اشاره اى می نماید.

درست است که جمله ﴿وَٱجۡعَلۡنَا لِلۡمُتَّقِينَ إِمَامًا﴾ در آیه وجود دارد ولى همان گونه که در آیه ۴۱ سوره القصص درباره امامت کفار نیز کلمه «جعل» آمده است و فرموده است:

﴿وَجَعَلۡنَٰهُمۡ أَئِمَّةٗ يَدۡعُونَ إِلَى ٱلنَّارِ﴾ [القصص: ۴۱].

یعنی: «آنان را امامانى قرار دادیم که به آتش دعوت مى نمودند».

در این آیه نیز کلمه جعل وجود دارد و پرواضح است که خداوند کسى را به جبر امام کافرین نمى کند و یا به او حکم و ابلاغى نمى دهد که امام کافرین شده است بلکه همان رسیدن او به مقام امامت کافرین «جعل» (قرار دادن) او توسط خداوند به این مقام است و همین گونه است رسیدن متقین به مقام امامت متقین.

دیگر این که کسى که به امامت متقین برسد مصون از خطا نمى باشد زیرا پپامبر نیست که به او وحى شود و وحى به خاتم النبیین حضرت محمّد ختم شده است و در خطبه ۱۳۲ نهج البلاغه آمده است: «... أرسله على حين فترة من الرسل وتنازع من الألسن فقفى به الرسل وختم به الوحى».

یعنى: «...خداوند متعال، محمّد را در زمانى فرستاد كه مدت ها بود پيامبرى روى زمين نيامده بود ومردم به جان يکديگر افتاده بودند. خداوند با فرستادن محمّد، برنامه پيامبران ديگر را تعقيب كرد و وحى را به او ختم نمود».

و لذا در طول تاریخ مشاهده مى نماییم که انسان هاى باتقوا نیزگمراه شده اند؛ من جمله «بلعم باعورا» که از زاهدان و دانشمندان بنى اسرائیل بوده که در اثر پیروى از شیطان گمراه شده و در آیه ۱٧۶ سوره اعراف داستان او آمده است.