۱- اسم‌های آن:
شهر مبارکی که خداوند آن را را مبارک و حرمت، مشرَّف و تقدیس نهاده است، به علت منزلت رفیع آن دارای نام‌های فراوان است، از جمله نام‌هایی که در قرآن کریم ذکر شده است عبارتند از:
مکّة: مشهورترین نام آن است: خداوند می‌فرماید: ﴿وَهُوَ ٱلَّذِي كَفَّ أَيۡدِيَهُمۡ عَنكُمۡ وَأَيۡدِيَكُمۡ عَنۡهُم بِبَطۡنِ مَكَّةَ مِنۢ بَعۡدِ أَنۡ أَظۡفَرَكُمۡ عَلَيۡهِمۡۚ وَكَانَ ٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرًا ٢٤﴾[الفتح:۲۴].
«او خدا است که دست آن‌ها (مشرکان) را از شما، و دست شما را از آنان در دل مکه (یعنی حدیبیه) کوتاه کرد، بعد از آنکه شما را بر آن‌ها پیروز نمود; و خداوند به آنچه انجام مىدهید بیناست».
بکّۀ: یکی دیگر از نام‌های شهر مکّه است که قرآن می‌گوید: ﴿إِنَّ أَوَّلَ بَيۡتٖ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكٗا وَهُدٗى لِّلۡعَٰلَمِينَ ٩٦﴾[آل عمران: ۹۶].
«نخستین خانهاى که براى مردم (و نیایش خداوند) قرار داده شد، همان است که در سرزمین بکه است، که پربرکت، و مایه هدایت جهانیان است».
أُم القُری: نام دیگر آن ام القری است که خداوند می‌فرماید: ﴿وَكَذَٰلِكَ أَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡكَ قُرۡءَانًا عَرَبِيّٗا لِّتُنذِرَ أُمَّ ٱلۡقُرَىٰ وَمَنۡ حَوۡلَهَا وَتُنذِرَ يَوۡمَ ٱلۡجَمۡعِ لَا رَيۡبَ فِيهِۚ فَرِيقٞ فِي ٱلۡجَنَّةِ وَفَرِيقٞ فِي ٱلسَّعِيرِ ٧﴾[الشوری: ۷].
«و این گونه قرآنى عربى (فصیح و گویا) را بر تو وحى کردیم تا «امالقرى» (مکه) و مردم پیرامون آن را انذار کنى و آن‌ها را از روزى که همه خلایق در آن روز جمع مىشوند و شک و تردید در آن نیست بترسانى؛ گروهى در بهشتند و گروهى در آتش سوزان!».
و به اتفاق مفسرین ام القری همان شهر مکّه است و بدین نام خوانده شده است [۱]زیرا شریف‌تر و برتر از سایر شهرها، و نزد خدا و رسول خدا صمحبوب‌تر است.
البلد الأمین: از جمله نام‌های مکّه بلد الأمین است خداوند می‌فرماید: ﴿وَٱلتِّينِ وَٱلزَّيۡتُونِ ١ وَطُورِ سِينِينَ ٢ وَهَٰذَا ٱلۡبَلَدِ ٱلۡأَمِينِ ٣﴾[التین: ۱-۳].
«قسم به انجیر و زیتون * و سوگند به «طور سینین * و قسم به این شهر امن ( مکه)».
و بلد (شهر) امین همان شهر مکه است بدون اختلاف میان مفسرین ...، ونام‌های فراوان دیگری که این شهر پر امن و امان به آن خوانده شده است [۲].
[۱] تفسیر ابن کثیر ۴/۱۱۶. [۲] نگاه: شفاء الغرام ۱/۴۸، تفسیر ابن کثیر ۱/۳۸۳.