فضایل و احکام مکه مکرمه

ب: حجرالأسود بوسیده و لمس می‌گردد و بر او سجده برده می‌شود:

پیامبر صطریقه مشروع تجلیل از حجرالاسود را به ما آموزش داده است، هر کس بخواهد کعبه را طواف نماید، طواف خود را از آن آغاز می‌کند، و اگر ممکن شود سنت است که آن را ببوسد، و اگر امکان بوسیدن فراهم نشد با دست آن را لمس کند و بر روی آن دست بکشد، سپس دست خویش را ببوسد، و یا با عصا و یا چوبی آن را لمس نماید، و آنچه از عصا که با سنگ تماس پیدا کرده است ببوسد، و اگر به خاطر ترس از اذیت و آزار دیگران امکان بوسیدن یا لمس نمودن فراهم نشد، از دور با دست به عنوان ماچ و بوسیدن و یا لمس، به آن اشاره نماید، و همراه با آن تکبیر گوید، و از دلایل بوسیدن و لمس کردن آن می‌توان به روایات زیر اشاره کرد.

بخاری در صحیح خویش از الزبیر بن عربی روایت کرده است: که مردی از لمس کردن حجرالاسود از ابن عمر بسؤال نمود، ابن عمر گفت: رسول خدا صرا دیده‌ام آن را لمس و بوسه می‌زد [۷۷].

در مسلم از نافع روایت شده است که گفته است: ابن عمر را دیدم حجر الاسود را لمس کرد و دست خود را بوسه زد و گفت: از وقتیکه پیامبر صرا دیده‌ام که این عمل را انجام می‌داد من هم آن را ترک ننموده‌ام [۷۸].

امام مسلم از ابوطفیل سنقل کرده است که می‌گفت: پیامبر صرا دیدم کعبه را طواف می‌کرد و با عصای سرخمیده‌ای (قلاب) که همراه داشت و حجرالاسود را با آن لمس می‌کرد و عصا را می‌بوسید [۷۹].

و بخاری از ابن عباس بروایت کرده است که: پیامبر صبر شتری کعبه را طواف می‌نمود و هر بار که به قسمت اصلی محل سنگ می‌رسید به چیزی که همراه داشت به آن اشاره می‌کرد و تکبیر می‌گفت [۸۰].

مسلم از سوید بن غَفَله نقل می‌نماید: که عمر سرا دیدم سنگ را بوسید و آن را در آغوش گرفت و به آن چسباند و می‌گفت: (عمر) پیامبر صرا دیده‌ام که نسبت به تو تجلیل می‌کرد [۸۱].

و در صحیح ابن خزیمه از جعفر بن عبدالله روایت شده است که گفته است: محمد بن عباد بن جعفر را دیده‌ام سنگ را می‌بوسید و بر آن سجده می‌کرد، سپس گفت: دایی شما ابن عباس را دیدم آن را می‌بوسید و بر آن سجده می‌نمود، و ابن عباس گفته است عمر بن خطاب را دیدم سنگ را بوسیده و بر آن سجده می‌کرد، سپس گفت: پیامبر صرا دیدم چنین می‌کرد من نیز آن را انجام دادم [۸۲].

ابن خزیمه این حدیث را در بابی به عنوان (سجده بر حجر الأسود اگر بدون آزار مسلمانان ممکن باشد) ذکر کرده است.

بوسه زدن بر حجرالاسود و لمس نمودن آن و سجده بر آن برای خداوند، تماماً امر مشروع و مستحب‌اند، و در شرع به آن ترغیب شده است، و دارای اجر و ثواب است، و فاعل آن به تبعیت از سنت به انجام آن می‌پردازد، و نه به گمان اینکه این سنگ سود و ضرری را عاید وی می‌سازد، همچنانکه برخی نادانان گمان می‌کنند، و به همین علت خلیفه راشد عمر فاروق سبه آن تذکر و هشدار داده است، چون به نزد حجرالاسود آمد آن را بوسید و بعد از آن گفت: من می‌دانم که تو سود و زیان نمی‌رسانی و اگر پیامبر صرا نمی‌دیدم که تو را می‌بوسید بر تو بوسه نمی‌زدم [۸۳].

[۷۷] بخاری با فتح الباری، (۳/۴۷۵). [۷۸] مسلم (۲/۹۲۴). [۷۹] مسلم (۲/۹۲۷). [۸۰] بخاری (۳/۴۷۶). [۸۱] مسلم (۲/۹۲۶). [۸۲] صحیح ابن خزیمه (۴/۲۱۳) و اسناد آن صحیح است. [۸۳] بخاری (۳/۴۶۲) کتاب حج.