ب: کعبه قبله زندهها و اموات مسلمانان است
خداوند کعبه بیت الحرام خود را قبله گاه مسلمین قرار داده است که در نماز برای پروردگار خویش به آن روی کنند، خداوند با حالت دستور به پیامبر صفرستاده خود میفرماید: ﴿فَوَلِّ وَجۡهَكَ شَطۡرَ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِۚ﴾[البقرة: ۱۴۴] - رو به مسجد الحرام کن.
و در بخاری از حدیث ابن عباس بروایت شده که پیامبر صدو رکعت در برابر قبله رکوع نمود (نماز خواند) و گفت: این قبله است [۶۱].
و در صحیح سنن نسائی از حدیث اسامه بن زید روایت گردیده است که پیامبرصاز کعبه بیرون آمد و در روبروی کعبه دو رکعت نماز به جا آورد، سپس فرمود: این قبله است [۶۲](دو بار آن را تکرار کرد).
پس جهات چهارگانه آن قبله است، نماز هیچ نمازگزاری صحیح نیست تا اینکه با چشم خود به آن روی نماید، اگر آن را میبیند و در نزدیکی کعبه است، و هر وقت نمازگزار عمداً از آن روی برگرداند باید نماز خویش را اعاده کند، و اگر از آن دور باشد میبایست به ناحیه و طرف آن روی کند [۶۳].
نماز نافله برای مسافر از این قاعده مستثنی گردیده است، از پیامبر صنقل شده که به علت آسانى بر امت خود به نقل از جابر سکه پیامبر صدر سفر بر مرکب خود به هر جا و مکانی که روی مینمود نماز نافله را به جای میآورد، اما اگر میخواست نماز فرضی را بخواند از مرکب پیاده و فرود میآمد و به قبله روی مینمود [۶۴].
و بنابر حدیث ابن عمر بکه در صفحه ... گذشت «قبلتكم أحياءً وأمواتاً» [۶۵]کعبه همانطور که در زمان حیات مسلمان قبلهگاه وی است، در زمان مرگ مسلمان هم قبلهگاه او میباشد، مرده بر طرف راست در قبر گذاشته میشود، و صورت او رو به قبله میباشد، و سر و پاهای وی به طرف راست و چپ قبله میباشند، و بنابراین از زمان رسول خدا صتا به امروز عمل مسلمانان بدین منوال بوده است، و تمام قبرستانهای مسلمانان بر روی زمین همین طور میباشند [۶۶].
[۶۱] بخاری (۱/۵۰۱). [۶۲] مسلم بنحو آن – شماره حدیث (۱۳۳۰). [۶۳] تفسیر قرطبی و ذکر نموده که خلافی در این بین علماء وجود ندارد (۲/۱۶۰)، چاپ سوم ۱۳۸۶ه. [۶۴] بخاری (۱/۵۰۳). [۶۵] تخریج آن در ص (۴۹) گذشت. [۶۶] نگا: المحلى لابن حرزم (۵/۱۷۳).