مبحث ذکر زنان وارث
ارث بران زن به تفصیل یازده نوع هستند: دختر، دختر پسر هر اندازه پدرش پایین باشد، مادر، مادر بزرگ مادری: مادر بزرگ پدری و مادر بزرگ پدر پدر، خواهر پدر مادری، خواهر پدری، خواهر مادری، همسر، و آزاد کننده، پس به این ترتیب دانسته شد که تعداد وارثین زن و مرد ۲۶ نوعند.
باب فروض «سهم الإرثها» مقدر و تعین شده در کتاب خداوند تعالی: فرض در لغت بر مجموعهای از معانی اطلاق میگردد که اصل همهی آنها به قطع و بریدن بر میگردد و در اصطلاح شرع به نصیب مقدر و معینی گفته میشود که شرعاً برای وارث مخصوصی در نظر گرفته شده که جز با رد افزون نمیگردد و جز به وسیلۀ عول کاهش پیدا نمیکند – معنی رد و عول بعداً خواهد آمد – وارث بر دو نوع است.
اول فرض و دوم تعصیب – یعنی ارث بردن به عنوان عصبه بودن نه با فرض معین– و وارثین به اعتبار این دو نوع به چهار قسم تقسم میشوند. قسمتی فقط با فرض ارث میبرند و آنان هفت دستهاند مادر و دو فرزندش – یعنی خواهر و برادر مادری – همسر و شوهر و مادر بزرگ پدری و مادر بزرگ مادری. و قسمی فقط به تعصیب ارث میبرند و آنان ۱۲ نوعند: پسر، پسر پسر هر اندازه درجه اش پایین باشد، برادر پدر مادری، برادر پدری، پسر برادر پدر مادری، پسر برادر پدری هر اندازه درجهی آنان پایین باشد. عموی پدر مادری، عموی پدری هر اندازه درجهی آنان بالا باشد. پسر عموی پدر مادری، پسر عموی پدری هر اندازه درجهی آنان پایین باشد، مرد آزاد کننده وزن آزاد کننده و قسمت سوم گاهی به فرض و گاهی به تعصیب و گاهی دیگر هم به فرض و هم به تعصیب ارث میبرند و آنان دو نفرند: پدر و پدر بزرگ. و قسمت چهارم گاهی به فرض ارث میبرند و گاهی به تعصیب و هیچگاه به هر دوی آنان یعنی با فرض و تعصیب ارث نمیبرند و آنان چهار نوعند یک یا بیش از یک دختر و یک یا بیش از یک دختر پسر هر اندازه درجهی پدرش پایین باشد. یک یا بیش از یک خواهر پدر مادری. یک یا بیش از یک خواهر پدری.
فروض معین در کتاب خداوند متعال ۶ عدد هستند که عبارتند از و فرض هفتمی هم به اجتهاد ثابت شده است و آن یک سوم باقی برای مادر است در دو مسأله معروف به مساله «عُمَریة» که بعدا شرح آن بعداً خواهد آمد.