نکته هایی در علم میراث

مبحث در بیان مسأله مُشَرکه

ارکان این مسأله عبارتند از: شوهر، مادر یا مادر بزرگ یا بیشتر از یک مادر بزرگ و فرزندان مادری و خواهران و برادران پدر مادری خواه فقط برادر در مسأله باشد یا فقط خواهر و یا خواهر و برادر به همراه هم در مسأله موجود باشند و دیگر لازم نیست فقط خواهران در مسأله وجود داشته باشند و خواهران و برادران پدری در این مسأله جایگاهی ندارند این مسأله مشرکه نامیده شده است، زیرا بعضی از اهل علم به تشریک خواهران و برادران پدر مادری با خواهران و برادران مادری حکم کرده‌اند و باز هم این مسأله حماریه و یمیه نامیده می‌شود و چون اختلاف علما در آن مشهور است در فرائض به مبحث ویژه‌ای اختصاص یافته است. بعد از ذکر این مطالب می‌گوییم که اصل این مسأله از عدد ۶ ساخته می‌باشد و نصف آن که ۳ سهم است به شوهر داده می‌شود و یک ششم آن که یک سهم است به مادر یا مادر بزرگ داده می‌شود و یک سوم آن که دو سهم است به برادران و خواهران مادری داده می‌شود و دیگر چیزی برای خواهران و برادران پدر مادری باقی نمی‌ماند، زیرا فروض دیگر وارثین تمام سهام مسأله را در برگرفته است و این روش تقسیم کردن مذهب احمد و ابی حنیفه می‌باشد که این قول از علی و ابن مسعود و ابی بن کعب و ابن عباس و ابی موسیشنیز روایت شده است و حضرت عمر در اول خلافتش به آن قضاوت کرده است. و شافعی و مالک به شریک نمودن و خواهران پدر مادری با خواهران و برادران مادری در یک سوم حکم کرده‌اند بگونه‌ای که یک سوم در بین آنان به تعداد نفر بدون توجه به مذکر و مؤنث بودن تقسیم می‌شود و این قول از عثمان و زید بن ثابتبروایت می‌شود و حضرت عمر در اواخر خلافت خویش به آن قضاوت کرده است و قول اول صحیحتر است زیرا پیامبر جفرموده است فرائض را به صاحبان آن برسانید بعد هر چه باقی ماند برای نزدیکترین مرد مذکر است و هرگاه شوهر و مادر یا مادر بزرگ و خواهران و برادران مادری سهام خود را گرفتند در مسأله چیزی باقی نمی‌ماند. پس برادران و خواهران پدر مادری ساقط می‌شوند و خداوند به امور خلق داناتر است.