مبحث ذکر کسانی که به فرض ارث میبرند
اهل نصف( ) پنج دستهاند: شوهر، دختر، دختر پسر هر اندازه درجهی پدرش پایین باشد، خواهر، پدر مادری، خواهر پدری. پس شوهر با یک شرط عدمیکه عبارتست از عدم فرع وجود وارث نصف را به ارث میبرد، و فرع وارث عبارتند از فرزندان و فرزندان پسران هر اندازه درجهی آنان پایین باشد. و دخترهم با دو شرط عدمی استحقاق نصف را دارد و آن دو شرط یکی آنست که معصب – کسی که او را عصبه میکند (عصبه در این مبحث به معنای کسی است که ارث اصحاب فروض را کم میکند) – نداشته باشد و معصب وی برادرش میباشد و شرط دیگر آن است که دارای خواهری نباشد که در ارث با وی شریک شود وارث سوم از کسانی که نصف میبرند دختر پسر است هر اندازه درجهی پدرش پایین باشد ولی با سه شرط عدمی استحقاق نصف را پیدا میکند:
شرط اول: آنست که مُعَصِّب نداشته باشد و معصب وی برادر و پسر عموی هم درجهی او میباشد.
شرط دوم: آنست که دارای خواهر یا دختر عموی هم درجهای که درارث با وی شریک شوند نباشد.
شرط سوم: آنست که فرع وارث بالاتر از او موجود نباشد.
وارث چهارمیکه استحقاق نصف را دارد خواهر پدر مادری است که او هم با چهار شرط عدمیشایستهی نصف ترکه میگردد:
شرط اول: آنست که معصب نداشته باشد و معصب وی فقط برادر پدر مادری او میباشد.
شرط دوم: آنست که دارای خواهر پدر مادری نباشد که در ارث شریک او گردد.
شرط سوم: آنست که میت دارای فرع وارث نباشد.
شرط چهارم: آنست که میت دارای اصل وارث مذکر نباشد و منظور از اصل، پدر و پدر بزرگی است که فقط به وسیلهی مذکر به میت متصل شود.
وارث پنجمی که فرض نصف به او تعلق میگیرد خواهر پدری است که با پنج شرط عدمی استحقاق نصف را پیدا میکند. شرط اول آنست که معصب نداشته باشد. شرط دوم آنستکه خواهر پدری دیگری که در ارث شریک وی شود وجود نداشته باشد. شرط سوم آنستکه مرده دارای فرع وارث نباشد. شرط چهارم آنست که مرده اصل مذکر نداشته باشد و شرط پنجم آنست که مرده دارای برادران و خواهران پدر مادری نباشد.