جماعت رحمت و تفرقه عذاب است
ایمان داریم که جماعت مایهی رحمت و تفرقه موجب عذاب است، و خداوند و رسولش جبه جماعت و همدلی دستور دادهاند و مردم را از تفرقه و اختلاف نهی فرمودهاند، و همراهی جماعت با پیروی از حق و اطاعت از امام مسلمین در غیر معصیت خدا صورت میگیرد.
پیامبر جمیفرماید:
«علیکم بالجماعة، وایاکم والتفرقه. [احمد و ترمذی و ابن ماجه].
«بر شماست که با جماعت باشید و از تفرقه بپرهیزید». [احمد و ترمذی و ابن ماجه آن را روایت کردهاند].
در حدیث دیگری میفرماید:
«الجماعة رحمة والفرقة عذاب». [احمد].
«جماعت موجب رحمت و تفرقه موجب عذاب است». [امام احمد آن را روایت کرده است].
در حدیث دیگر به پیروی از حق و اجماع دعوت میفرماید:
«إِنَّ أَهْلَ الْكِتَابَيْنِ افْتَرَقُوا فِى دِينِهِمْ عَلَى ثِنْتَيْنِ وَسَبْعِينَ مِلَّةً وَإِنَّ هَذِهِ الأُمَّةَ سَتَفْتَرِقُ عَلَى ثَلاَثٍ وَسَبْعِينَ مِلَّةً - يَعْنِى الأَهْوَاءَ - كُلُّهَا فِى النَّارِ إِلاَّ وَاحِدَةً وَهِىَ الْجَمَاعَةُ». [رواه أبوداوود].
«اهل کتاب به هفتاد و دو فرقه تجزیه شدند، این امت نیز به هفتاد و سه فرقه تقسیم میشوند، همهی آنها در آتش هستند مگر کسانی که پایبند جماعت هستند». [ابوداوود آن را روایت کرده است].
در این حدیث جماعت در برابر فرقههای گمراه و اهل هوا ذکر شده است، بنابراین حدیث، قلت و کثرت افراد مدنظر نیست بلکه چیزی که مورد نظر است، پیروی از حق است هر چند همهی جهان مخالف آن باشند.
در این مورد روایات فراوانی از بزرگان نقل شده است که بعضی از آنها را نقل میکنیم:
نعیم بن حماد میگوید: اگر جماعت دچار فساد شد و منحل گشت تو باید از مبادی و اصول آن قبل از فاسد شدن پیروی کنی هر چند در این کار تنها باشی.
ابو شامه میگوید: هدف از دستوراتی که در مورد پیروی از جماعت آمده، اطاعت از حق است، هر چند پیروان حق کم باشند و مخالفان بیشمار، چون حقیقتی که جماعت بر آن استوار است به پیامبر و اصحاب نزدیکتر است، به کثرت اهل باطل نگاه نکنید.
بخاری و مسلم از ابن عباس روایت کردهاند که گفت: هر کس چیزی از امیرش دید که آن را نمیپسندید بر آن صبر داشته باشد، چرا که هر کس به اندازهی یک وجب از جماعت دور شود و بر این حال بمیرد بر مرگ جاهلی مرده است.
مسلم از عرفجه از رسول خدا جروایت میکند:
«مَنْ أَتَاكُمْ وَأَمْرُكُمْ جَمِيعٌ عَلَى رَجُلٍ وَاحِدٍ يُرِيدُ أَنْ يَشُقَّ عَصَاكُمْ، أَوْ يُفَرِّقَ جَمَاعَتَكُمْ فَاقْتُلُوهُ».
«هر گاه کسی پیش شما آمد و خواست شما را علیه کسی که تحت امر او هستید بشوراند یا میان جماعت شما تفرقه بیفکند او را بکشید».