وجوب پاکی از حیض
باور داریم که پاک شدن از حیض واجب است، حیض: خونی طبیعی و فطری است که در اوقات مشخصی، از رحم زن بیرون میآید بدون اینکه نشانهای از بیماری باشد، تعیین و تحدید کم‌ترین و بیشترین زمان حیض و بیان ابتداء و انتهای آن مسئلهای است اجتهادی، اما تیره و زرد بودن خون در ایام حیض نشانهی خون حیض است، ولی در غیراین صورت اعتباری ندارد.
زن مستحاضه: کسی است که در غیر دوران حیض از رحمش خون خارج میشود.
زنی که دچار حیض میشود سه حالت دارد:
۱- معتاده (عادی): که باید به عادت ماهانهی خود توجه کند.
۲- متمیزه (کسی که میتواند آن را تشخیص دهد): این زن باید بنا به تشخیص خود عمل کند.
۳- متحیره (زنی که دچار شک و گمان شده است، نه مانند اولی عادت دارد و نه مانند دومی میتواند آنرا تشخیص دهد): باید به عادت زنان دیگر مراجعه کند که معمولاً شش یا هفت روز در هر ماه است، بعد از این هفت روز باید برای هر نماز خود را پاک کند و وضو بگیرد.
نماز خواندن، روزه گرفتن، طواف بیت و دست زدن به قرآن (بدون مانع)، ماندن در مسجد و جماع کردن در حال حیض حرام است ولی هیچ کدام از اینها برای زن مستحاضه حرام نیست.
خداوند در سورهی بقره میفرماید: ﴿وَيَسَۡٔلُونَكَ عَنِ ٱلۡمَحِيضِۖ قُلۡ هُوَ أَذٗى فَٱعۡتَزِلُواْ ٱلنِّسَآءَ فِي ٱلۡمَحِيضِ وَلَا تَقۡرَبُوهُنَّ حَتَّىٰ يَطۡهُرۡنَۖ فَإِذَا تَطَهَّرۡنَ فَأۡتُوهُنَّ مِنۡ حَيۡثُ أَمَرَكُمُ ٱللَّهُۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلتَّوَّٰبِينَ وَيُحِبُّ ٱلۡمُتَطَهِّرِينَ ٢٢٢﴾[البقرة: ۲۲۲].
«و از تو دربارهی (آمیزش با زنان به هنگام) حیض می‌پرسند. بگو: زیان و ضرر است (و علاوه بر نافرمانی، بیماریهایی به دنبال دارد). پس در حالت قاعدگی از (همبستری با) زنان کناره‌گیری نمایید، و با ایشان نزدیکی نکنید تا آن گاه که پاک می‌شوند. هنگامی که پاک شوند، از مکانی که خدا به شما فرمان داده است (و راه طبیعی زناشویی که وسیلهی حفظ نسل است) با آنان نزدیکی کنید. بی‌گمان خداوند توبه‌کاران و پاکان را دوست می‌دارد».
پیامبر جخطاب به فاطمه دختر حبیش میفرماید:
«فإذا أقبلت الحیضة فدعي الصلاة وإذا أدبرت فاغتسلي وصلّي». [رواه البخاري].
«هر گاه دچار حیض شدی نماز را ترک کن و هر گاه آن را سپری کردی غسل کن و نمازهایت را بخوان». [بخاری آن را روایت کرده است].
در مورد مستحاضه بخاری از فاطمه دختر حبیش روایت می‌کند که گفت: از رسول خدا پرسیدم: من دچار استحاضه گردیدهام و پاک نمیشوم، آیا نمازهایم را ترک کنم؟ ایشان فرمودند:
«لا، إن ذلك عرق، ولکن دعي الصلاة قدر الأیام التي کنت تحیضین فیها، ثم اغتسلي وصلي».
«نه، این اثر خونریزی رگ است، اما به اندازهی ایام حیض نماز را ترک و سپس غسل کن و نماز بخوان».
در مورد زن متمیزه حدیث فاطمه دختر حبیش است که ابو داوود و نسائی آن را روایت کردهاند:
«إذا کان دم الحیض فإنه أسود معروف، فأمسکي عن الصلاة، فإذا کان الآخر فتوضئي فإنما هو عرق».
«هرگاه خون حیض بود که آن سیاه و شناخته شده است، نماز نخوان و اگر خونی دیگر بود وضو بگیر و نماز بخوان که این بر اثر (پارگی) رگ است».
اما در مورد زن متحیره حدیث حمنه دختر جحش است که پیامبر جخطاب به او فرمود:
«إنما هذه رکضة من رکضات الشیطان فتحیضی ستة أیام أو سبعة فی علم الله، ثم اغتسلي، حتی إذا رأیت أنك قد طهرت واستنقیت فصلي أربعا وعشرین لیلة أو ثلاثا وعشرین وأیامهن، وصومي فإن ذلك یجزیك وکذلك فافعلي في کل شهر، کما تحیض النساء وکما یطهرن لـمیقات حیضهن وطهرهن».
«این ضربه‌ای از ضربات شیطان است، و تو شش یا هفت روز را (خدا مدت آن را می‌داند) حیض حساب کن، سپس وقتی دیدی که پاک شدی غسل کن، بیست و چهار یا بیست و سه شبانه روز نماز بخوان و روزه بگیر، این تو را کفایت می‌کند، و در هر ماه اینچنین عمل کن، همانطور که زنان در اوقات مشخصی دچار حیض و سپس پاک می‌شوند».
اما دلیل اینکه خون تیره و زرد در ایام غیر حیض، خون حیض نیست حدیث ام عطیه است که گفت:
«كُنَّا لاَ نَعُدُّ الْكُدْرَةَ وَالصُّفْرَةَ شَيْئًا».
«ما خون تیره و زرد را چیزی نمیدانستیم».
دلیل اینکه زن حائضه نباید نماز بخواند و روزه بگیرد حدیث ابی سعید خدری است که از رسول خدا جروایت می‌کند:
«أَلَيْسَ إِذَا حَاضَتْ لَمْ تُصَلِّ، وَلَمْ تَصُمْ فَذَلِكَ نُقْصَانُ دِينِهَا». [رواه البخاری].
«مگر نمیبینید که زن در ایام حیض نماز و روزه به جا نمیآورد؟ گفتیم: بله، فرمود: این به معنی نقصان دین آنها است». [بخاری آن را روایت کرده است].
دلیل حرام بودن طواف، حدیث عائشه است که پیامبر جخطاب به او فرمود:
«افْعَلِي مَا يَفْعَلُ الْحَاجُّ غَيْرَ أَلاَ تَطُوفِي بِالْبَيْتِ حَتَّى تَطَّهَّرِي». [متفق علیه].
«حجاج هر کاری را انجام دادند تو هم همان کار را انجام بده اما تا از حیض پاک نشدی خانهی خدا را طواف نکن».
دلیل حرام بودن دست زدن به قرآن آیهی ۷۹ سورهی واقعه است:
﴿لَّا يَمَسُّهُۥٓ إِلَّا ٱلۡمُطَهَّرُونَ ٧٩﴾[الواقغه: ۷۹].
«جز پاکان بدان دسترسی ندارند».
یا دستور پیامبر جبه عمرو پسر حزم که فرمود:
«لا یمس المصحف الا طاهر». [رواه النسائی و غیره].
«تنها پاکان به قرآن دست میزنند».
دلیل تحریم ماندن در مسجد برای حائض آیهی ۴۳ سورهی نساء است:
﴿وَلَا جُنُبًا إِلَّا عَابِرِي سَبِيلٍ حَتَّىٰ تَغۡتَسِلُواْۚ﴾[النساء: ۴۳].
«و به نماز نایستید در حالی که جنب هستید تا آن گاه که غسل می‌کنید، مگر این که مسافر باشید».
در اینکه حیض و نفاس داخل در معنی جنابت هستند نزاعی نیست.
و دلیل حرام بودن جماع در زمان حیض این سخن خداوند است که:
﴿وَيَسَۡٔلُونَكَ عَنِ ٱلۡمَحِيضِۖ قُلۡ هُوَ أَذٗى فَٱعۡتَزِلُواْ ٱلنِّسَآءَ فِي ٱلۡمَحِيضِ وَلَا تَقۡرَبُوهُنَّ حَتَّىٰ يَطۡهُرۡنَۖ فَإِذَا تَطَهَّرۡنَ فَأۡتُوهُنَّ مِنۡ حَيۡثُ أَمَرَكُمُ ٱللَّهُۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلتَّوَّٰبِينَ وَيُحِبُّ ٱلۡمُتَطَهِّرِينَ٢٢٢﴾[البقرة: ۲۲۲].
«و از تو دربارهی (آمیزش با زنان به هنگام) حیض می‌پرسند. بگو: زیان و ضرر است (و علاوه بر نافرمانی، بیماریهایی به دنبال دارد). پس در حالت قاعدگی از (همبستری با) زنان کناره‌گیری نمایید، و با ایشان نزدیکی نکنید تا آن گاه که پاک می‌شوند. هنگامی که پاک شوند، از مکانی که خدا به شما فرمان داده است (و راه طبیعی زناشویی که وسیلهی حفظ نسل است) با آنان نزدیکی کنید. بی‌گمان خداوند توبه‌کاران و پاکان را دوست می‌دارد».
و حدیث عایشه که فرمود:
هرگاه یکی از ما دچار حیض میشد و پیامبر میخواست با او نزدیکی کند دستور میداد که در ابتدای حیضش ازار (جامهای که مابین ناف و زانو را میپوشاند) بر تن کند آنگاه با او نزدیکی میکرد. و گفت: کدامیک از شما میتواند خودش را کنترل کند آنگونه که پیامبر میکرد. [فتح الباري].
یا حدیث انس به روایت مسلم که میفرماید:
«إصنعوا کل شيئ إلا النکاح».
«هرکاری غیر از آمیزش، با آنها انجام دهید».