زیارت قبور، پاداش و عذاب قبر
س ۱: حکم زیارت کردن قبور چیست؟ و به چه دلیل و چگونه قبور را زیارت کنیم؟
ج ۱: زیارت قبور در هر زمانی مستحب است و دارای آداب و قوانینی است:
۱) یادآوری و پندی باشد برای انسان‌ها که آنها هم به زودی مثل اینها می‌میرند و به سرای نهایی در دنیا که همان قبر است خواهند رفت.
پیامبرصمی‌فرماید: [إنی كنت نهیتكم عن زیارة القبور، فزروها لتذكركم زیارتها خیرا: من پیش از این شما را از زیارت قبور نهی کردم ولی حالا بروید و زیارت کنید زیرا زیارت قبور، شما را به یاد آخرت می‌اندازد و در زیارت‌کردن آن خیر، وجود دارد] (رواه مسلم).
۲) از خداوند برای مردگان طلب آمرزش و مغفرت شود نه اینکه برود و از مرده‌ها دعا و طلب کند و آنها را واسطۀ بین خود و خدا قرار دهد، پیامبر صیارانش را یاد داده که در هنگام رفتن به قبرستان بگویند:
[السلام علیكم أهل الدیار من المؤمنین والمسلمین وإنا إن شاءالله بكم للاحقون أسال الله لنا ولكم العافیه: آرامش و راحتی بر شما باد ای مؤمنان و مسلمانان اهل قبور، ما هم اگر خدا بخواهد به شما ملحق خواهیم شد، از خداوند می‌خواهیم که ما و شما را از ناراحتی و عذاب حفظ کند] (رواه مسلم).
۳) بر روی قبور ننشینید و رو به آنها و نزدیکشان نماز نخوانید.
پیامبر صمی‌فرماید:
[لا تصلوا إلی القبور، ولا تجلسوا علیها: رو به قبور نماز نخوانید و بر روی قبور ننشینید] (رواه مسلم).
در اینجا منظور از بر روی قبر ننشتن این است که در آنجا مشغول گریه و زاری و برپا کردن مجلس ترحیم و از این قبیل کارها نباشد.
۴) هیچ چیزی از قرآن حتی اگر سورۀ فاتحه هم باشد بر روی قبور نخوانند.
پیامبر صمی‌فرماید:
[لا تجعلوا بیوتكم مقابر فإن الشیطان ینفر من البیت الذین تقرأ فیه سورة البقرة: خانه‌هایتان را به قبرستان تبدیل نکنید. شیطان از خانه‌ای که سورۀ بقره در آن خوانده می‌شود فرار می‌کند] (رواه مسلم).
این حدیث به این مسأله اشاره می‌کند که قبرستان جای خواندن قرآن نیست، بلکه باید قرآن را در خانه‌یمان بخوانیم. و هیچ دلیلی نداریم در مورد اینکه آنها برای مردگان دعا کرده‌اند و از خداوند برای اهل قبور طلب آمرزش نموده‌اند و در این حدیث منظور از سورۀ بقره، کل قرآن است.
پیامبر صهر زمان از دفن کردن مرده‌ای تمام می‌شد می‌فرمود:
[استغفروا لأخیكم وَاسْئَلُوا له التثبیت فإنه الآن یسأل: برای برادرتان، از خداوند طلب آمرزش گناهانش را بخواهید و از خدا بخواهید که او را در جواب دادن به سؤالات ملائکه ثابت و محکم نگه دارد. چون حالا از او سؤال می‌شود] (رواه حاکم).
۵) دسته گل بر روی قبر گذاشته نشود، زیرا پیامبرصو اصحابش این کار را نکرده‌اند، و این کار پیروی و تبعیت‌کردن از مسیحیان است. اگر قیمت این گل‌ها را به فقیران و مستمندان بدهیم هم مرده و هم فقراء از آن بهره می‌گیرند.
۶) ساختمان و بنا بر روی قبر ساخته نشود، قبرها را آذین‌بندی و گچکاری نکنید زیرا اصحابشمی‌فرمایند:
[نهی رسول اللهصأن یجصص القبر وأن یبني علیه: پیامبرصاز گچکاری‌کردن و آذین‌بندی قبور و درست‌کردن ساختمان و بنا بر روی آنها نهی کرده است] (رواه مسلم).
۷) ای برادر مسلمان آگاه باش که از مرده‌ها طلب دعا نکنی و از آنها طلب یاری و کمک مخواه، زیرا این کار شرکی بزرگ است. و مردگان مالک هیچ چیزی نیستند و فقط خداوند قادر و اجابت‌کننده را بخوان.
س ۲: چه دلیلی برای عذاب و پاداش قبر وجود دارد؟
ج ۲: خداوند می‌فرماید:
﴿وَحَاقَ بَِٔالِ فِرۡعَوۡنَ سُوٓءُ ٱلۡعَذَابِ ٤٥ ٱلنَّارُ يُعۡرَضُونَ عَلَيۡهَا غُدُوّٗا وَعَشِيّٗاۚ وَيَوۡمَ تَقُومُ ٱلسَّاعَةُ أَدۡخِلُوٓاْ ءَالَ فِرۡعَوۡنَ أَشَدَّ ٱلۡعَذَابِ ٤٦﴾[المؤمن: ۴۵-۴۶].
«عذاب سخت بر آل فرعون فرارسید (و همه به دریای هلاکت غرق شدند). (اینکه در عالم برزخ هستند) آتش دوزخ را صبح و شام بر آنها عرضه می‌دارند و چون روز قیامت شود خطاب آید که فرعونیان را به سخت‌ترین عذاب جهنم وارد کنید».
﴿يُثَبِّتُ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِٱلۡقَوۡلِ ٱلثَّابِتِ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَفِي ٱلۡأٓخِرَةِۖ﴾[إبراهيم: ۲۷].
«خدا اهل ایمان را با عقیدۀ ثابت (لا إله إلا الله) در دنیا و آخرت پایدار می‌دارد».
پیامبر صمی‌فرماید:
[إن أحدكم إذا مات عرض علیه مقعده بالغداة والعشی إن كان من أهل الجنة فمن أهل الجنة وإن كان من أهل النار فمن أهل النار فیقال: هذا مقعدك حتی یبعثك الله إلی یوم القیامة: هرکس از شما اگر بمیرد جایش را هر صبحگاه و شامگاه به او نشان می‌دهند اگر اهل بهشت باشد پس جایش نزد اهل بهشت است، و اگر اهل جهنم باشد پس جایش نزد اهل جهنم است، و به او گفته می‌شود: اینجا جای توست تا روز قیامت، که خداوند تو را زنده کند] (متفق علیه).
س ۳: چه سؤال‌هایی در قبر از انسان پرسیده می‌شود؟
ج ۳: در احادیث آمده که دو فرشته پیش انسان مؤمن می‌آیند و او را، آماده می‌کنند و از او سؤال می‌نمایند. و می‌گویند:
۱) خدایت کیست؟ او می‌گوید: پروردگارم الله است.
۲) دینت چیست؟ او می‌گوید: دینم اسلام است.
۳) آن مردی که از میان شما مبعوث شده است کیست؟ او می‌گوید: پیامبر خدا محمدصاست.
۴) عملت چیست؟ او می‌گوید: قرآن را خواندم و به آن ایمان آوردم و آن را تصدیق کردم و به آن عمل نمودم.
در این هنگام یک نفر از آسمان ندا می‌دهد که این بندۀ من، راست می‌گوید و جایش را در بهشت برای او آماده کنید و لباس بهشت را به او بپوشانید و دری از بهشت را بر روی او باز کنید تا بوی خوش بهشت برایش بیاید و قبرش را تا آنجا که چشم می‌تواند بیبیند، گشاد کنید، اما دو فرشته، پیش انسان کافر می‌آیند و او را آماده می‌کنند و از او سؤال می‌کنند و می‌گویند:
۱) خدایت کیست؟ او می‌گوید: ها ـ ها، نمی‌دانم.
۲) دینت چیست؟ او می‌گوید: ها ـ ها، نمی‌دانم.
۳) آن مردی که از میان شما مبعوث شده کیست؟ او می‌گوید: ها ـ ها، نمی‌دانم.
در این جا ها ـ ها، منظور کلمۀ شوخی و تمسخر است زیرا او در دنیا هم، دین را مورد سرزنش و مسخره قرار داده است و به همین دلیل نمی‌تواند جواب قبرش را بدهد.
در این هنگام یک نفر از آسمان ندا می‌دهد که بندۀ من دروغ می‌گوید جایش را در جهنم برای او آماده کنید و در جهنم را برای او باز کنید تا گرمی عذاب جهنم برای او بیاید و قبر بر او تنگ می‌شود تا جایی که استخوان‌های قفسۀ سینه‌اش درهم می‌شکند.
(احادیث مربوط به این مطالب گفته شده را به طور مفصل امام احمد/و امام ابوداود/و غیره روایت کرده‌اند).
س ۴: آیا سفر کردن به نیت زیارت قبور درست است؟
ج ۴: خیر، سفر کردن به نیت رفتن برای زیارت قبور درست نیست و خصوصاً طلب دعا و تبرک جستن به قبر درست نیست و حتی اگر قبر پیامبرصو یا اولیای خدا هم باشد.
خداوند می‌فرماید:
﴿وَمَآ ءَاتَىٰكُمُ ٱلرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَىٰكُمۡ عَنۡهُ فَٱنتَهُواْۚ﴾[الحشر: ۷].
«هرچه را پیامبر به شما آورده آن را بگیرید (و به آن عمل کنید) و از آنچه نهی می‌کند دست بکشید و از آن دوری کنید».
پیامبر صمی‌فرماید:
[لا تشد الرحال إلا إلی ثلاثة مساجد: المسجد الحرام ومسجدي هذا والمسجد الأقصی:بار سفر به قصد و نیت مساجد و قبور به هیچ شیوه‌ای بسته نمی‌شود. مگر برای مسجد‌الحرام، مسجد‌النبی و مسجد‌الأقصی باشد] (متفق علیه).
به همین دلیل باید سفرکردن به شهر مدینه به خاطر زیارت مسجد پیامبرصدر مدینه باشد، نه به خاطر زیارت قبر پیامبرصزیرا نمازخواندن در مسجد‌النبی پاداشی به اندازۀ هزار نماز دیگر دارد. و اگر داخل مسجد‌النبی شدیم باید بر پیامبرصبا این لفظ (السلام علیکم یا نبي الله)سلام کنیم.
س ۵: اهداف مؤمنان و کافران در دنیا چیست؟
ج ۵: هدف انسان مؤمن در دنیا دستیابی به رضایت خداوند و نزدیک شدن به خداوند به وسیلۀ اعمال صالح است، که آن هم خداوند می‌فرماید:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱبۡتَغُوٓاْ إِلَيۡهِ ٱلۡوَسِيلَةَ وَجَٰهِدُواْ فِي سَبِيلِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ ٣٥﴾[المائدة: ۳۵].
«ای کسانی که ایمان آورده‌اید، از خدا بترسید و (بوسیله ایمان به او و اطاعت کردن از او و عمل صالحتان) به خدا توسل بجویید و در راه خدا جهاد کنید، باشد که رستگار شوید».
اما هدف انسان کافر، در دنیا ارضای لذت‌های نفسانی‌اش است و از عاقبت کارش غافل است، و او مثل حیوان زندگی می‌کند.
خداوند می‌فرماید:
﴿وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ يَتَمَتَّعُونَ وَيَأۡكُلُونَ كَمَا تَأۡكُلُ ٱلۡأَنۡعَٰمُ وَٱلنَّارُ مَثۡوٗى لَّهُمۡ ١٢﴾[محمد: ۱۲].
«و کافران [در دنیا] بهرهمند مىشوند و مىخورند چنان که چارپایان مىخورند و آتش [دوزخ] جایگاه آنان است».