بحث اول: مفهوم صحبت و صحابی بودن
واژۀ صحبت دارای دو معناست؛ یکی لغوی و دیگری اصطلاحی و شرعی. هر گاه این واژه به تنهایی بکار رود، عموما معنی اصطلاحی و شرعی آن مراد است نه معنی و مفهوم لغوی آن. پس صحابی در اصطلاح شرع به کسی گفته میشود که پیامبرصرا ملاقات نموده و به ایشان ایمان آورده و با ایمان از دنیا رحلت نموده است [۱۴]. لذا از کلمۀ صحابه نمیتوان منافقین را به علت نبودن ایمان و دیانت در آنان، مراد گرفت. همچنین کسانی که مرتد شده و از دین برگشتهاند و بر حالت ارتداد از دنیا رفتهاند، و نیز کسانی که بعد از رحلت پیامبر اکرمصایمان آورده و یا اینکه در زمان پیامبرصایمان آورده، ولی ایشان را ملاقات ننمودهاند، مفهوم صحابه بر آنان اطلاق نمیگردد.
کسانی که شرف مصاحبت با پیامبر را به مدت طولانی دریافتهاند و مدتها در کنار آنحضرت به جهاد پرداخته و در راه احیای دین تلاش کردهاند، مقامی بس بالاتر از آن کسانی دارند که همصحبتی پیامبرصرا به مدت کوتاهی دریافتهاند. گر چه هر یکی از آنان شرف و فضیلت همصحبتی پیامبرصرا کسب نمودهاند.
[۱۴. - الإصابة فی تمییز الصحابة/۹.