حکم شب‌زنده‌داری
قیام اللیل و شب‌زنده‌داری در ابتدای دعوت بر پیامبر اکرمصواجب شد، و تا یک سال حکم وجوبی آن ادامه پیدا کرد. سپس از سوی خداوند تخفیف داده شد و از درجه‌ی وجوب به درجه‌ی استحباب تنزل یافت. و در این باب علما و ائمه‌ی اربعه اتفاق نظر دارند. ابن حجر در فتح الباری می‌گوید: «بیشتر علما اتفاق نظر دارند که نماز شب فرض نیست» [٩۰]. امام نووی هم می‌گوید: «این مسئله کاملاً واضح است که نماز شب در حق جناب رسول اکرمصو امت ایشان مستحب است و در حق امت اسلام، به اجماع ثابت است که نقل محسوب می‌شود» [٩۱]. این مسئله را عایشهلچنین روشن می‌کند: «از ایشان در مورد قیام و شب‌زنده‌داری آن حضرتصسؤال شد، سؤال‌کننده می‌گوید: مرا از قیام رسول الله خبر بده. عایشهلفرمود: مگر سوره‌ی مُزَّمِّل [٩۲]را نمی‌دانی؟ گفتم: چرا، فرمود: خداوند در ابتدای این سوره نماز شب را فرض کرد، و آن حضرتصتا یک سال برآن مداومت کرد. خداوند خاتمه‌ی آن سوره را تا دوازده ماه در آسمان نگه داشت، بعد فرو فرستاد. و در آخر این سوره از سوی پروردگار تخفیف آمده است. لذا حکم قیام و شب‌زنده‌داری از درجه‌ی وجوب به درجه‌ی استحباب رسید» [٩۳].
[٩۰] فتح الباری ۶ / ۳. [٩۱] شرح النووی علی مسلم، ۶ / ۲۶ – ۲٧. [٩۲] هفتاد و سومین سوره‌ی مبارکه‌ی قرآن و دارای بیست آیه است. (مترجم) [٩۳] به روایت مسلم، ابوداود و نسایی، جمع الفوائد ۱ / ۳۱۵ ح ۲۲۶۲.