قرآن درمانی

رابطه بين جادو و چشم زدن

خداوند جادو و حسادت را در سوره فلق با هم ذکر کرده: ﴿وَمِن شَرِّ ٱلنَّفَّٰثَٰتِ فِي ٱلۡعُقَدِ ٤ وَمِن شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ ٥﴾[الفلق: ۴- ۵].

«و از شرّ آنها که در گره‌ها می‌دمند. و از شرّ هر حسودی هنگامی که حسد می‌ورزد».

و این کار دلالت بر وجود نوعی رابطه بین این دو می‌کند، و رابطه‌شان در این است که: جادوگر با دمیدن در یک گره بر روی مو یا ناخن، شیطانی را برای اذیت و آزار شخص سحر شده برمی‌انگیزد و حسود [چشم‌زننده] با ذکر وصف شگفت‌انگیز دیگری، بدون ذکر نام خدا، شیطانی را برای اذیت و آزار چشم خورده برمی‌انگیزد. پس هر دو باعث زیان و ضرر می‌شوند، نتیجه هر دو یکی است ولی در راه رسیدن به آن متفاوتند.

نکته: خداوند فرموده: ﴿وَمِن شَرِّ غَاسِقٍ إِذَا وَقَبَ ٣ وَمِن شَرِّ ٱلنَّفَّٰثَٰتِ فِي ٱلۡعُقَدِ ٤ وَمِن شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ ٥﴾[الفلق: ۳-۵].

«و از شر هر موجود شرور هنگامی که شبانه وارد می‌شود. و از شرّ آنها که در گره‌ها می‌دمند(جادوگران). و از شرّ هر حسودی هنگامی که حسد می‌ورزد».

«نفاثات» را با «الـ ‍«معرفه کرده ولی «غاسق» و «حاسد» را به صورت نکره آورده زیرا همه ساحران دارای شر و آفت هستند، ولی همه غاسقان و حاسدان زیان ندارند [۷۶].

نکته: عوام گویند: چنانچه چشم‌زننده بداند که داریم اثری (آب دهان یا ...) از او می‌گیریم، آن اثر سودمند نخواهد بود. ولی این نظر اشتباه بوده و مخالف قصه عامر و سهل می‌باشد.

نکته: بعضی از علماء گویند: انسان دارای قوه سمّی آزاردهنده‌ای است که از طریق نگاه و با چشم زدن، اعمال می‌دهد، همچنانکه مارها دارای قدرت سمّی هستند و خروس‌ها توانایی دیدن ملائکه، و سگ و الاغ توانایی دیدن شیطان را دارند. ولی قدرت سمی آزاردهنده در انسان ذاتی و سرشتی نیست بلکه با توصیف بدون ذکر نام خدا ایجاد می‌شود، همچنانکه قبلاً حدیث آن را ذکر کردیم، و این کار از طریق چشم سرانجام نمی‌پذیرد [۷۷]همچنانکه توضیح ابن حجر در این باره را قبلاً ذکر کردیم و باید اضافه کنیم که روایت شده: پیغمبرصاز جن و چشم زدن انسان [به خدا] پناه می‌برد. و این حاکی از وجود ارتباط بین این دو است.

نکته: عوام می‌گویند: جنّ‌های مذکر باعث اذیت و آزار زنان و جنّ‌های مؤنث باعث اذیت و آزار مردان می‌شوند و این مخالف حدیث پیغمبرصاست که برای بیرون کردن یک جنّی از یک پسربچه [مذکر]، جنّی را به صیغه مذکر مورد خطاب قرار داد و فرمود: «اخرج» و نفرمود: «اُخرجی».

نکته: بعضی از علماء گویند: درخت کنار و شست و شو با آن برای رفع سحر مفید است. این مطلب از پیغمبرصروایت نشده، بلکه ابن حجر در فتح ‌الباری آن را از تجارب وهب بن منبه می‌داند. و خاصیت درخت کنار [= سدر] در این است که «سدره المنتهی» را که در کنارش بهشت وجود دارد به یاد می‌آورد، و نیز جنی را به یاد درخت کناری که در بهشت است و خارهایش گرفته شده، می‌اندازد و باعث ایجاد خوف در آنها می‌شود، چرا که آنها نیز دارای حواس تیز و حساس هستند.

بنابراین استعمال درخت کنار برای اذیت جن و طرد او بوده و تنها مخصوص سحر نیست و بلکه در چشم زدن هم می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.

نکته مهم: تعویذ و مداوای چشم‌خورده باید با نیت دعوت [آن جن] به سوی خدا انجام گیرد. خداوند می‌فرماید: ﴿وَلۡتَكُن مِّنكُمۡ أُمَّةٞ يَدۡعُونَ إِلَى ٱلۡخَيۡرِ﴾[آل عمران: ۱۰۴].

«باید از میان شما گروهی باشند که دعوت به نیکی کنند».

شیخ محمد بن عثیمین: در تفسیر این آیه گوید: مفعول فعل دعوت در آیه محذوف است تا شمول و عمومیت را برساند، و هرکسی را که دعوت متوجه او می‌‌شود، در بر بگیرد. ولی آیا جنیّان را نیز در بر می‌گیرد؟ آری جنیّان را نیز شامل می‌شود و این مقتضای عمومیت آیه است [۷۸].

[۷۶] ابو زکریا انصاری: فتح الرحمن، ص ۶۳۴. [۷۷] زیرا نابینا نیز با توصیف دیگران، آنها را چشم می‌زند. [۷۸] نوار کاست شماره ۳۰ از سری تفسیر سورۀ آل عمران توسط شیخ محمد بن عثیمین/، تسجیلات الاستقامه.