۱- تعظیم حرمات مسلمانان
نباید حرمت مسلمان با هر شبهه‌ای مباح شود.
حرمت جان و مال مسلمانان از طریق قرآن، سنت و اجماع امت به اثبات رسیده و باید از اینکه با هر شبهه‌ی کوچک یا اختلافی به آن تعرض شود برحذر بود.
قرآن کریم نسبت به حرمت خون، آبرو و مال مسلمان در بیش از چند آیه تأکید کرده و از جمله‌ی آن‌ها قول الله ﻷمی‌باشد که می‌فرماید:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِن جَآءَكُمۡ فَاسِقُۢ بِنَبَإٖ فَتَبَيَّنُوٓاْ أَن تُصِيبُواْ قَوۡمَۢا بِجَهَٰلَةٖ فَتُصۡبِحُواْ عَلَىٰ مَا فَعَلۡتُمۡ نَٰدِمِينَ ٦﴾[الحجرات: ۶].
«ای كسانی كه ایمان آورده‌اید! اگر شخص فاسقی خبری را به شما رسانید درباره‌ی آن تحقیق كنید، مبادا به گروهی - بدون آگاهی (از حال و احوالشان و شناخت راستین ایشان) آسیب برسانید، و از كرده‌ی خود پشیمان شوید».
و این سخن الله ﻷ:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا يَسۡخَرۡ قَوۡمٞ مِّن قَوۡمٍ عَسَىٰٓ أَن يَكُونُواْ خَيۡرٗا مِّنۡهُمۡ وَلَا نِسَآءٞ مِّن نِّسَآءٍ عَسَىٰٓ أَن يَكُنَّ خَيۡرٗا مِّنۡهُنَّۖ وَلَا تَلۡمِزُوٓاْ أَنفُسَكُمۡ وَلَا تَنَابَزُواْ بِٱلۡأَلۡقَٰبِۖ بِئۡسَ ٱلِٱسۡمُ ٱلۡفُسُوقُ بَعۡدَ ٱلۡإِيمَٰنِۚ وَمَن لَّمۡ يَتُبۡ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلظَّٰلِمُونَ ١١﴾[الحجرات: ۱۱].
«ای كسانی كه ایمان آورده‌اید! نباید گروهی از مردان شما گروه دیگری را استهزاء كنند، شاید آنان بهتر از اینان باشند، و نباید زنانی زنان دیگری را استهزاء كنند، زیرا چه‌بسا آنان از اینان خوبتر باشند، و همدیگر را طعنه نزنید و مورد عیبجوئی قرار ندهید، و یكدیگر را با القاب زشت و ناپسند مخوانید و منامید. (برای مسلمان) چه بد است، بعد از ایمان آوردن، سخنان ناگوار و گناه‌آلود (دالّ بر تمسخر، و طعنه زدن و عیبجوئی كردن، و به القاب بد خواندن) گفتن و بر زبان راندن! كسانی كه (از چنین اعمالی و اقوالی) دست برندارند و توبه نكنند، ایشان ستمگرند (و با سخنان نیشدار، و با خرده‌گیری‌ها، و ملقب گرداندن مردم به القاب زشت و توهین‌آمیز، به دیگران ظلم می‌كنند)».
و این سخن الله ﻷ:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱجۡتَنِبُواْ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلظَّنِّ إِنَّ بَعۡضَ ٱلظَّنِّ إِثۡمٞۖ وَ لَا تَجَسَّسُواْ وَلَا يَغۡتَب بَّعۡضُكُم بَعۡضًاۚ أَيُحِبُّ أَحَدُكُمۡ أَن يَأۡكُلَ لَحۡمَ أَخِيهِ مَيۡتٗا فَكَرِهۡتُمُوهُۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ تَوَّابٞ رَّحِيمٞ ١٢﴾[الحجرات: ۱۲].
«ای كسانی كه ایمان آورده‌اید! از بسیاری از گمان‌ها بپرهیزید، كه برخی از گمان‌ها گناه است، و جاسوسی و پرده‌دری نكنید، و یكی از دیگری غیبت ننماید؛ آیا هیچ یک از شما دوست دارد كه گوشت برادر مرد‌ه‌ی خود را بخورد؟ به یقین همه‌ی شما از مرده‌خواری بدتان می‌آید (و از آن بیزارید، غیبت نیز چنین است و از آن بپرهیزید و) از خدا پروا كنید، بی‌گمان خداوند بس توبه‌پذیر و مهربان است».
ای برادر مسلمان ببین که چگونه الله ﻷهویت مسلمان را در حصاری از احکام قرار داده است. و مخصوصا مومنان را با وصف ایمان مورد خطاب قرار می‌دهد ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ﴾تا از اهمیت این امر و نهی مطمئن شوند.
و سنت نیز با ده‌ها احادیث آمده تا این مسئله را تأکید کند.
که به یکی از آن‌ها اکتفا می‌کنم:
رسول اللهصدر حجة الوداع خطبه خواند و در خطبه‌اش فرمود: ما در چه ماهی هستیم؟
صحابه گفتند: الله و رسولش داناترند.
فرمود: آیا ماه ذی الحجه نیست؟
گفتند: آری.
سپس فرمود: اینجا چه سرزمینی است؟
گفتند: الله و رسولش داناتر است.
فرمود: آیا اینجا سرزمین حرم نیست؟
گفتند: آری.
سپس فرمود: امروز چه روزیست؟
گفتند: الله و رسولش داناترند.
فرمود: آیا روز قربانی نیست؟
گفتند: آری.
سپس فرمود:
«همانا خون‌ها، اموال و آبروی شما بر یکدیگر حرام است همانند حرمت این روز در این سرزمین و در این ماه» [۱۶].
و رسول اللهصزمانی که از صحابه سؤال می‌کرد سکوتی طولانی می‌نمود تا جایی که گمان می‌رفت، می‌خواهد نام موارد سؤال شده را عوض کند.
سپس به ادب صحابهشاجمعین بنگر که چگونه با وجود دانستن جواب‌ها با نهایت احترام در برابر رسول الله، علم آن را به الله و رسولشصموکول می‌کردند.
و این حدیث حرمت خون، مال و آبروی مسلمان را در گرامی‌ترین مکان و با ارزشترین زمان تأکید می‌کند.
شیخ الإسلام ابن تیمیه/می‌گوید:
«اصل این است که خون، مال و آبروی مسلمانان بر یکدیگر حرام است و تنها با اجازه‌ی الله ﻷو رسولش صحلال می‌شود» [۱۷].
و شوکانی/می‌گوید:
«قبلا گفتم که حرام بودن غیبت با کتاب، سنت و اجماع ثابت است و صیغه‌ی وارد شده در قرآن و سنت عام است و شامل هرفردی از افراد مسلمان می‌شود و حلال کردن آن در مکانی از مکان‌ها برای فردی از افراد جایز نیست مگر با دلیلی که این عموم را خاص کند و اگر دلیلی وجود داشت که چه بهتر و اگر نه این سخن، دروغ بستن بر الله و حلال کردن حرام الله بدون داشتن حجتی از جانب او می‌باشد» [۱۸].
ای مسلمان از اینکه به خاطر اختلاف یا شبهه‌ای حلال خدا را حرام کنی پرهیز کن.
[۱۶] صحیح بخاری (ح ۴۴۰۶)، صحیح مسلم (ح ۱۶۷۹). [۱۷] الفتاوی (۳/ ۲۸۳). [۱۸] رفع الریبة (۵۰) مجموعة الرسائل المنیریة.