۱۱- عذرآوردن برای خطای مسلمان
اگر مسلمان سخنی گفته یا عملی انجام دهد و با دلیل ثابت شود که این سخن یا عمل اشتباه بوده، شایسته است که برای او عذری آورد که احتمال داشته به خاطر آن، این کار یا سخن از او سرزده باشد.
شیخ الإسلام ابن تیمیه/از بدعت‌هایی سخن می‌گوید که عذر آن اجتهاد اشتباه می‌باشد:
«بله چه بسا شخصی که در مسائل دین تفسیر اشتباهی می‌کند ولی به خاطر اجتهادش بخشیده می‌شود. اجتهادی که در شرع خطای آن بخشیده شده و صحیحش شامل اجر است. ولی پیروی از او در این تفسیر جایز نیست» [۳۲].
و می‌گوید:
«و اگر چه بسیاری از عبادت کاران، علما، حکام و یا کسانی که (به علت نداشتن دلیل صحیح) سخنشان رها شده،به خاطر اینکه کارشان از روی اجتهاد بوده از بدعت‌هایی که بوجود آورده‌اند معذور باشند، سخن آن‌ها برای ما قابل قبول نیست زیرا هدف فهمیدن دلیل صحیح است حتی اگر این افراد، انسان‌هایی بسیار راستگو باشند زیرا شرط نیست که تمام گفته‌ها و کارهای شخص راستگو صحیح باشد و اگر ما این کار را انجام دهیم در واقع آن‌ها را در مقام رسول اللهصقرار داده‌ایم. و این مطلبی بسیار وسیع است» [۳۳].
و درباره‌ی بدعت مولود نبویصمی‌گوید:
«بزرگداشت تولد رسول اللهصو گرفتن سالگرد برای آن ممکن است برای بعضی‌ها به خاطر حسن نیت و تعظیم رسول اللهصاجر بزرگی داشته باشد، چنانچه قبلا گفتم، بعضی از کارها که از مؤمن راستین پذیرفته نمی‌شود و نارواست برای برخی از مردم کار نیک به حساب می‌آید» [۳۴].
[۳۲] اقتضاء الصراط المستقیم (۲۶۸). [۳۳] اقتضاء الصراط المستقیم (۲۸۲) به صفحه ی (۲۹۰ و ۲۹۴) نیز رجوع شود. [۳۴] اقتضاء الصراط (۲۹۷).