* سریه‌ها و یا گشت‌ها
لشکرکشی‌ها و یا مانورهای نظامی و یا جنگ‌هایی که آنحضرت شخصاً در آن‌ها حضور نداشتند، و فرماندهی آن‌ها را به یکی از یارانش سپرده بودند را سریه یا بعثه «گشت» می‌گویند.
سیرت‌نگاران در تعداد این مانورهای نظامی بنابه طبیعت آن‌ها اختلاف نظر دارند، کمترین عددی که در این زمینه ذکر شده ۳۵ و بیشترین آن ۶۶ سریه است. امام ابن حزم تعداد گشت‌ها و مانورها و سریه‌ها را ۴٧ سریه شمرده است.
غالباً این سریه‌ها به نام میدان و یا روستا و شهری که در آن صورت گرفته‌اند، و یا به نام فرمانده سریه در کتاب‌های سیرت نامگذاری شده‌اند.
در بیشتر این مانورهای نظامی هیچگونه جنگ و خونریزی صورت نگرفت. در واقع هدف از این مانورها در کنار آموزش جنگی افراد، و تربیت فرماندهان نظامی، ابراز قدرت مسلمانان و آمادگی آن‌ها در دفاع از دولت خود بود، تا قبیله‌های مهاجم همیشه از مسلمانان حساب برده، جرأت حمله به مدینه را نداشته باشند.
به عبارت دیگر این سریه‌ها به دستور قرآن جامعه عمل می‌پوشانید که فرموده‌اند:
﴿وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا ٱسۡتَطَعۡتُم مِّن قُوَّةٖ وَمِن رِّبَاطِ ٱلۡخَيۡلِ تُرۡهِبُونَ بِهِۦ عَدُوَّ ٱللَّهِ وَعَدُوَّكُمۡ وَءَاخَرِينَ مِن دُونِهِمۡ لَا تَعۡلَمُونَهُمُ ٱللَّهُ يَعۡلَمُهُمۡۚ وَمَا تُنفِقُواْ مِن شَيۡءٖ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ يُوَفَّ إِلَيۡكُمۡ وَأَنتُمۡ لَا تُظۡلَمُونَ ٦٠﴾[الأنفال: ۶۰].
ترجمه: «برای (مبارزه با) آنان تا آنجا که می‌توانید نیروی (مادی و معنوی) و (از جمله) اسب‌های ورزیده آماده سازید، تا بدان (آمادگی و ساز و برگ جنگی) دشمنِ خدا و دشمن خویش را بترسانید، و کسان دیگری جز آنان را نیز به هراس اندازید که ایشان را نمی‌شناسید و خدا آنان را می‌شناسد. هرآنچه را در راه خدا (از جمله تجهیزات جنگی و تقویت بنیه دفاعی و نظامی اسلامی) صرف کنید، پاداش آن به تمام و کمال به شما داده می‌شود و هیچگونه ستمی نمی‌بینید».
خداوند از مسلمانان خواسته تا با به دست آوردن قدرت نظامی نیرومند، مرزهای خود را محفوظ نگه دارند، چون وقتی شما از نظر نظامی نیرومند باشید قدرت‌های استعمارگر و مستبد جرأت تهاجم به شما را نخواهند داشت، و در نتیجه امنیت و آسایش منطقه تأمین خواهد شد! برخی از این سریه‌ها را تنها یک یا چند نفر از مسلمانان انجام دادند.
به طور مثال در یک سریه تنها عمیر بن عدیی به پا خواست وعصماء‌بنت مروان را در ماه مبارک رمضان سال دوم هجری ترور کرد، ودر سریه ای دیگر سالم بن عمیر الأنصاری، مردی فتنه‌افروز به نام أبی عفک یهودی را در شوال سال دوم هجری ترور کرد.
هدف از این سریه‌ها نیز فرونشاندن آتش جنگی بود که این افراد فتنه جو در پی آن بودند، فرماندهی سپاه اسلام برای جلوگیری از خونریزی‌های بسیار و درگیری‌های نظامی بزرگ، با سیاستی بسیار دقیق و برنامه‌ریزی شده، با ترور سران فتنه و آشوبگران قائله این جنگ‌های بزرگ و خونریزی‌ها را می‌خوابانید.
رسول الله از خیانت و ناجوانمردی نیز به شدت نفرت داشتند، و همیشه ناجوانمردان خائن و خیانت پیشگانی که به حریم مسلمانان تجاوز کرده، شهروندی را به قتل رسانده باشند را به سزای اعمال خود می‌رسانید. سریه «الرجیعه» و چاه «معرنه» از این قبیل سرایا بود که پیامبر گردان ویژه‌ای را برای روی دست دشمن خائن زدن گسیل داشتند.