سیری در کهکشان نبوت

فهرست کتاب

قرآن به صورت بسیار روشن و صریح با پیامبر سخن می‫گوید:‬‬‬‬‬

قرآن به صورت بسیار روشن و صریح با پیامبر سخن می‫گوید:‬‬‬‬‬

﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ إِنَّآ أَحۡلَلۡنَا لَكَ أَزۡوَٰجَكَ[الأحزاب: ۵۰].

«ای پیغمبر! ما برای تو (جهت توفیق در کار تبلیغ دعوت و چیزهای دیگر) حلال کرده‌ایم همسرانت را که مهرشان را پرداخته‌ای...».

﴿وَإِنَّكَ لَعَلَىٰ خُلُقٍ عَظِيمٖ ٤[القلم: ۴]. «تو دارای خوی سترگ (یعنی صفات پسندیده و افعال حمیده) هستی».

﴿أَلَمۡ نَشۡرَحۡ لَكَ صَدۡرَكَ ١[الشرح: ۱]. «و آوازه‌ی تو را بلند نکردیم و بالا نبردیم؟».

﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ لِمَ تُحَرِّمُ مَآ أَحَلَّ ٱللَّهُ لَكَۖ تَبۡتَغِي مَرۡضَاتَ أَزۡوَٰجِكَۚ[التحریم: ۱]. «ای پیغمبر! چرا چیزی را که خدا بر تو حلال کرده است، به خاطر خوشنود ساختن همسرانت، بر خود حرام می‌کنی؟..».

﴿لَا تُحَرِّكۡ بِهِۦ لِسَانَكَ لِتَعۡجَلَ بِهِۦٓ ١٦[القیامة: ۱۶]. «(به هنگام وحی قرآن) شتابگرانه زبان خود را به خواندن آن مَجُنبان (و آیات را عجولانه و آزمندانه تکرار مگردان)».

﴿وَمَا كَانَ ٱللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمۡ وَأَنتَ فِيهِمۡۚ...[الأنفال: ۳۳]. «خداوند تا تو در میان آنان هستی ایشان را عذاب نمی‌کند (به گونه‌ای که آنان را ریشه‌کن و نابود سازد)...».

به عبارت روشن و ساده‫تر اینکه اگر به فرض محال قرآن از پیامبران دیگر سخن نمی‫گفت، و یا آن‌ها را از متن خود حذف می‫کرد، تنها از برخی زیبائی‌های فنی و اعجازی آن، و از برخی پند و اندرزها و درس‌های آن کم می‫شد، اما بر شکل و هیکل قرآن کریم لطمه‫ای وارد نمی‫آمد، چرا که آن‌ها در متن و حکایت قرآن قرار دارند. این در حالی است که حذف پیامبر اکرمجاز قرآن، به معنای فروریختن کیان، هیکل و ساختمان یا بنیان کلی قرآن کریم است! زیرا پیامبر نه تنها در متن و حکایت قرآن حضور دارد، بلکه در «مقام» و خطاب مباشر قرآن است و حذف او به معنای حذف مخاطب و به معنای بی‫محتوا بودن خطاب خواهد بود!‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

‬‬‬‬‬‬‬ وقتی قرآن می‫گوید: ﴿لَا تُحَرِّكۡ بِهِۦ لِسَانَكَ...[القیامة: ۱۶]. علمای لغت می‌گویند: ﴿لَا تُحَرِّكۡفعل است، و فاعل آن: ضمیر تو، که در اینجا بخاطر وجود مخاطب باید حذف شود، (محذوف الحذف وجوبا لوجوده في المقام)!

‬ و اگر این وجود مقامی حذف شود، آیه قرآنی بکلی بی‫محتوا خواهد شد!.. چه کسی زبانش را به حرکت در نیاورد؟ خطاب متوجه چه کسی خواهد بود؟!‬‬‬‬‬

‬ و همچنین پیامبر عنصری است بارز در فهرست قرآنی!..

گاهی به نام خود او: سوره محمد، و گاهی با صفتش؛ چون سوره‫های مدثر و مزمل، و گاهی با سوره‫هایی مخصوص به او؛ چون کوثر و الشرح، و گاهی با سوره‫هایی که ایشان سبب نزول آن‌ها بوده‫اند؛ چون الضحی و النجم، و احیانا سوره‫هایی که در مواردی از آن‌ها شخصیت ایشان در سبب نزول نقش داشته است است: چون التوبه و النور و الفتح. وسوره‫هایی که با خطاب او شروع می‫شوند؛ چون طه، یاسین، التحریم، و سوره‫هایی که او را امر می‫کنند؛ ﴿قُلۡ يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡكَٰفِرُونَ ١[الکافرون: ۱]. «بگو: ای کافران!..»، ﴿قُلۡ هُوَ ٱللَّهُ أَحَدٌ ١[الإخلاص: ۱]. «بگو: خدا، یگانه‌ی یکتا است»، ﴿قُلۡ أَعُوذُ بِرَبِّ ٱلۡفَلَقِ ١[الفلق: ۱]. «بگو: پناه می‌برم به خداوندگار سپیده‌دم»، ﴿قُلۡ أَعُوذُ بِرَبِّ ٱلنَّاسِ ١[الناس: ۱]. «بگو: پناه می‌برم به پروردگار مردمان‌».‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

‬‬‬‬‬‬‬‬‬ سوره‫هایی که از حکایت او خبر می‫دهند: ﴿سُبۡحَٰنَ ٱلَّذِيٓ أَسۡرَىٰ بِعَبۡدِهِۦ لَيۡلٗا مِّنَ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ إِلَى ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡأَقۡصَا...[الإسراء: ۱]. «تسبیح و تقدیس خدائی را سزا است که بنده‌ی خود (محمّد پسر عبدالله) را در شبی از مسجدالحرام (مکّه) به مسجدالاقصی (بیت‌المقدّس) برد،..»سوره‫هایی که با چیزهایی که به او تعلق دارد نامگذاری شده‫اند: چون سوره الحجرات. سوره «البلد» سخن از شهر او به میان می‫آورد ﴿لَآ أُقۡسِمُ بِهَٰذَا ٱلۡبَلَدِ ١ وَأَنتَ حِلُّۢ بِهَٰذَا ٱلۡبَلَدِ ٢[البلد: ۱-۲]. «سوگند به این شهر (مکّه که کعبه در آن است)! * شهری که تو ساکن آنجا هستی (و وجود پرفیض و پربرکت تو، بر شرافت و عظمت آن افزوده است)»و سوره «المجادله» از موردی سخن می‫گوید که برای او اتفاق افتاد!‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

‬‬‬‬‬‬ نه تنها این بلکه تقسیم جغرافیایی قرآن به «مکی و مدنی» چون قطب‫نمایی است که در جهت حرکت رسول خدا در حرکت است. پیامبر در مکه است قرآن مکی می‫آید، پیامبر به مدینه می‫رود قرآن رنگ و بوی مدنی به خود می‫گیرد!‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

‬‬‬‬ قرآن و پیامبر آن‌چنان همدیگر را در آغوش گرفته‫اند که فهم یکی بدور از دیگری ناممکن است. ‬‬‬‬‬

‬ چه عجب در این؟!.. مگر این همان پیامبری نیست که خداوند به جان او قسم می‫خورد ﴿لَعَمۡرُكَ إِنَّهُمۡ لَفِي سَكۡرَتِهِمۡ يَعۡمَهُونَ ٧٢[الحجر: ٧۲]. «(ای پیغمبر!) به جان تو سوگند! آنان در مستی (شهوت و جهالت) خود سرگردان بودند».

‬ و خداوند هرگز به هیچ بشری غیر از پیامبر اکرم جقسم یاد نکرده است!..

پیامبری که خداوند و فرشتگانش بر او صلوات و درود می‫فرستند و به مؤمنان دستور داده شده بر او صلوات و درود بفرستند: ﴿إِنَّ ٱللَّهَ وَمَلَٰٓئِكَتَهُۥ يُصَلُّونَ عَلَى ٱلنَّبِيِّۚ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ صَلُّواْ عَلَيۡهِ وَسَلِّمُواْ تَسۡلِيمًا٥٦[الأحزاب: ۵۶]. «خداوند و فرشتگانش بر پیغمبر درود می‌فرستند، ای مؤمنان! شما هم بر او درود بفرستید و چنان که باید سلام بگوئید».

‬ سلام و درود الهی بر او و بر یاران گُزیده و خویشان پسندیده‌ی او باد. تا باد و آب و آتش و خاک در آفرینش بر کار است و

‬ گل بر شاخسار همبستر خار.

عارف که ز سر معرفت آگاه است
بی‌خود ز خود است و با خدا همراه است
نفی خود و اثبات وجود حق کن
این معنی لا إله إلا اللّه است