دوری از فتنۀ کفر و تکفیر

دعای امام احمد برای حاکمان و سرپرستان امور

شیخ الاسلام در مجموع الفتاوی می‌‌‌گوید: امام احمد برای خلیفه و دیگر کسانی که او را زده و حبس کرده بودند، دعا می‌‌‌کرد و برای‌‌‌شان درخواست مغفرت می‌‌‌نمود و آنچه در حق او انجام داده و نسبت به او ظلم کرده و به سوی اعتقادی که کفر است، دعوت کرده بودند، انجام این کارها مانع از حلال دانستن دعا و مغفرت در حق آن‌‌‌ها نگردید؛ در حالی که اگر آن‌‌‌ها نسبت به اسلام مرتد شده بودند، طلب بخشش برای‌‌‌شان درست نیست و استغفار برای کافران به حکم کتاب و سنت و اجماع نادرست می‌‌‌باشد.

شیخ الاسلام می‌‌‌گوید: گاهاً از امام احمد چیزهایی نقل شده است که دلالت بر تکفیر قوم معینی می‌‌‌نماید ولی هرگاه از او در مورد مسئله‌‌‌ای دو روایت وجود داشته باشد باید در مورد آن تحقیق و بررسی نمود یا باید آن را تفصیل داد و شرح نمود، چنان‌‌‌که اگر فرد معینی را تکفیر کرده باشد به خاطر وجود شرایط تکفیر و منتفی بودن موانع آن در او می‌‌‌باشد و اگر کسی را به صورت معین تکفیر ننموده، به خاطر این است که شروط تکفیر در او نیست و موانع آن نیز منتفی نمی‌‌‌باشد و این در حالی است که به صورت عموم قول به تکفیر نموده است.

امام بربهاری می‌‌‌گوید: هرگاه مردی را دیدید که علیه حاکم در جامعه دعا می‌‌‌کند بدان که او اهل هوی است و هرگاه دیدید که او برای حاکم جامعه دعا می‌‌‌کند بدان که او اهل سنت است. [۴۶]

[۴۶] شرح السنة، بربهاری.