دوری از فتنۀ کفر و تکفیر

حکم وضع و تدوین قوانین

شیخ ابن عثیمین/در «قول المفید» (۲/۲۶۸) می‌‌‌گوید: «کسی که حکم خداوند را می‌‌‌داند ولی در همان حال اقدام به تدوین قوانینی که مخالف با شریعت پروردگار است، می‌‌‌نماید، چنین فردی اقدام به تبدیل شریعت خداوند به وسیله‌‌‌ی این قوانین وضعی نموده است لذا او کافر می‌باشد؛ دلیل آن این است که به واسطه‌‌‌ی این قوانین از دین خدا روی برنتافته جز به خاطر این‌‌‌که این قوانین را برای بشر بهتر از شریعت پروردگار می‌‌‌داند و هنگامی که قول به کفر آن می‌‌‌کنیم، مقصودمان این است که این کار به کفر می‌‌‌انجامد.

اما بعضی اوقات وضع کننده‌‌‌ی آن معذور است؛ مثلاً او را فریب می‌‌‌دهند چنان‌‌‌که می‌‌‌گویند: این قانون مخالف اسلام نیست یا این‌‌‌که جزء مصالح مرسله می‌‌‌باشد یا از جمله مسائلی است که اسلام آن را به مردم واگذار کرده است.

بعضی از عالمان دینی -هرچند دچار خطا شده‌‌‌اند- یافت می‌‌‌شوند که اظهار می‌‌‌دارند: مسائل معاملات جامعه از جمله مواردی است که اسلام در آن هیچ دخالتی ندارد بلکه در هر زمان بسته به نوع مصالح اقتصادی جامعه مرتبط می‌‌‌باشد؛ وقتی هم اکنون مقتضی ایجاد بانک‌‌‌های ربا یا وضع مالیات‌‌‌هایی بر مردم است، چنین چیزی هیچ اشکالی ندارد. در خطای آن شکی نیست در صورتی که مجتهد باشند خداوند از گناهان‌‌‌شان می‌‌‌گذرد در غیر این صورت آن‌‌‌ها خطر عظیمی را پیش روی دارند. از جمله چیزهایی که شکی در آن نیست، این است که اسلام آمده تا عبادات را که مربوط به رابطه‌‌‌ی بین انسان و پروردگار است و معاملات را که ایجاد رابطه‌‌‌ی بین مردم در پیمان‌‌‌ها، نکاح، ارث و غیره است، تنظیم کند و شریعت از هر جهت کامل است. چنان‌‌‌که می‌‌‌فرماید: ﴿ٱلۡيَوۡمَ أَكۡمَلۡتُ لَكُمۡ دِينَكُمۡ﴾[المائدة: ۳] «امروز دین‌‌‌تان را برای‌‌‌تان کامل کردم».