ناسیونالیزم اسلامی

انسانيت و آفاقيت

از توضیح و ارائه این انتقاد برمى‌آید که: بنیان و اساسی واقعى براى ایجاد این همه تفرقه در نسل انسان وجود ندارد. این تفرقه‌های مادى و حسى می‌باشد که بر دایره انسانیت سایه افکنده است.

قیام و بقاى ناسیونالیزم سیاسی در تاریکى جهالت و محدودیت فکر و انقباض قلب امکان دارد، به هر اندازه که علم و عرفان پیشرفت می‌کند، به هر اندازه‌ای که بصیرت رو به افزایش مى‌نهد؛ و به هر اندازه‌ای که وسعت قلب افزایش مى‌یابد، بساط‌های مادى و ظاهرى چیده می‌شود، تا جایی که نژاد پرستی جایش را به انسانیت، و ملی‌گرایی مقامش را به آفاقیت می‌دهد. با وجود اختلاف رنگ و زبان، وحدت کمال انسانى جلوه‌گر می‌شود، همه بندگان خداوند در زمین، اهداف مشترک زندگى‌شان را دنبال می‌کنند. نظام‌هاى سیاسى به شکل چند سایه به نظر می‌رسد که با طلوع آفتاب سعادت، از روى زمین گم می‌شوند.