۲- ذبح:
سر بریدن حیوان عبادت است و انجام دادن آن برای غیر خدا شرک و منافی توحید به حساب میآید، خداوند میفرماید: ﴿قُلۡ إِنَّ صَلَاتِي وَنُسُكِي وَمَحۡيَايَ وَمَمَاتِي لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ١٦٢ لَا شَرِيكَ لَهُۥۖ وَبِذَٰلِكَ أُمِرۡتُ وَأَنَا۠ أَوَّلُ ٱلۡمُسۡلِمِينَ١٦٣﴾[الأنعام: ۱۶۲-۱۶۳].
«بگو: «نماز و تمام عبادات من، و زندگى و مرگ من، همه براى خداوند پروردگار جهانیان است. همتایى براى او نیست; و به همین مامور شدهام; و من نخستین مسلمانم».
نسک همان ذبح است. و معنی آیه این است که خداوند پیامبرش محمدصرا امر میکند تا به مشرکینی که غیر خدا را پرستش میکنند و برای غیر خدا ذبح میکنند بگوید: همانا من نماز و ذبحم را خالصانه برای خدا انجام میدهم، و آنچه من در زندگیم بدست میآورم و ایمان و عمل صالحی که با آن بمیرم متعلق پروردگار جهانیان است. در هریک از موارد یاد شده او بیشریک است، و به چنین اخلاصی مرا دستور دادهاند، و من اولین مسلمان از میان این امت هستم.
خداوند میفرماید: ﴿فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَٱنۡحَرۡ٢﴾[الكوثر: ۲].
«پس برای پروردگارت نماز بخوان و قربانی کن».
یعنی نماز و ذبحت را تنها به خاطر خدا انجام بده و در این مورد با مشرکین مخالفت کن.
از علیساین حدیث روایت شد، است: «حدثني رسول اللهصبِأربعِ كلمات: لعن الله من ذبح لغير الله، لعن الله من لعن والديه، لعن الله من آوى محدثاً، لعن الله من غير منار الأرض» [۲۴]. «رسول اللهصچهار چیز را به من گفتند: ۱- لعنت خدا بر کسی باد که برای غیر خدا ذبح میکند ۲- لعنت خدا بر کسی باد که والدینش را لعنت میکند ۳- لعنت خدا بر کسی باد که محدث (مفسد في الأرض)را جای میدهد. ۳- لعنت خدا بر کسی باد که علامتهای زمین را تغییر میدهد.
و به خاطر گناه بزرگی (شرک به خدا) که ذبحکننده مرتکب شده است استحقاق (لعن پیامبر خدا را پیدا کرده است، لعن یعنی دوری از رحمت خداوند) از طارق بن شهاب روایت شده است؛ رسول اللهصفرمود: «دخل الجنة رجل في ذباب، ودخل النار رجل في ذباب، قالوا وكيف ذلك يا رسول اللهص؟ قال: مر رجلان على قوم لهم صنم لا يجوزه أحد حتى يُقرب له شيئاً، فقالوا لأحدهما: قرِّب، قال: ليس عندي شيئاً أقرِّب! قالوا: قرِّب ولو ذباباً، فقرَّب ذباباً، فخلوا سبيله فدخل النار، وقالوا للآخر قرِّب فقال: ما كنت لأقرِّب لأحد شيئاً دون الله – عز وجل – فضربوا عنقه، فدخل الجنة» [۲۵].
«پیامبر خداصفرمودند: مردی به خاطر یک مگسی داخل بهشت شد، و مردی دیگر به خاطر یک مگسی داخل جهنم شد. سوال کردند توضیح این امر چیست؟ فرمودند: دو مرد بر قومی عبور کردند که بتی داشتند و کسی نمیتوانست از آن بگذرد مگر یک قربانی به بت بدهد. به یکی از آنها گفتند برای بت قربانی کن او گفت چیزی ندارم که قربانی کنم، آنان گفتند قربانی کن گر چه مگسی باشد، پس آن مرد مگسی قربانی کرد، و او را رها کردند، پس وارد جهنم شد. به دیگری گفتند قربانی کن، او گفت من برای کسی جز الله – تبارک وتعالی – قربانی نمیکنم. پس گردن او را زدند و وارد بهشت شد».
شارع حکیم به خاطر بستن راههای شرک از قربانی کردن برای خداوند در جاهایی که دیگران برای غیر خدا قربانی میکنند یا اینکه قبلاً در آنجا برای غیر خدا قربانی میکردند نهی کرده است، روایت شده که ثابت بن ضحاک گفته است: «نذر رجل أَن ينحر إبلاً ببوانه، فسأل النبيص، فقال: هل كان فيها وثن من أوثان الجاهلية يُعبد؟ قالوا: لا، قال: فهل كان فيها عيد من أعيادهم؟ قالوا: لا، فقالص: أوف بنذرك، فإنه لا وفاء لنذر في معصيه الله ولا فيها لا يملك ابن آدم» [۲۶].
«مردی نذر کرد که شتری در منطقۀ بوانه ذبح کند، از پیامبر خداص(دربارۀ صحت کارش) سوال کرد، پیامبرصفرمود: آیا در آنجا بتی از بتهای جاهلیت که پرستش شود وجود داشته؟ گفتند: نه، پیامبرصفرمود: آیا در آنجا عیدی از اعیاد جاهلیت برگزار میشده؟ گفتند: نه، پیامبرصفرمودند: به نذرت وفا کن، همانا نذری که معصیت باشد باید وفا نشود، و نذری که انسان مالک آن نیست نباید عملی گردد».
این نهی دلالت میکند بر اینکه هرکس قربانی کند برای خداوند در جایی که دیگران برای غیر خدا ذبح میکنند مانند: قبرها، بتها و امثال اینها، مرتکب معصیتی از معاصی خداوند شده است که مستلزم توبه از آن است.
[۲۴] صحیح مسلم ۳/۱۵۶٧ حدیث (۱٩٧۸)، وصحیح ابن حبان، ومستدرک حاکم وسنن النسائی. [۲۵] الکفایة فی علم الروایة ۱/۱۸۵. [۲۶] سنن ابو داود ۳/۲۳۸ حدیث (۳۳۱۳)، وسنن ابن ماجه ۱/۶۸۸ حدیث (۲۱۳۰)، وسنن بیهقی الکبری (۱٩٩۲۶) ومسند أحمد.