خانه عنکبوت

۳- نذر:

نذر عبادتی است که جز برای خداوند جائز نیست، و انجام دادن آن برای غیر خدا شرک منافی توحید به حساب می‌آید. دلیل این امر فرمودۀ خداوند است ﴿وَمَآ أَنفَقۡتُم مِّن نَّفَقَةٍ أَوۡ نَذَرۡتُم مِّن نَّذۡرٖ فَإِنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُهُۥۗ﴾[البقرة: ۲٧۰].

«و هر چیز را که انفاق مى‏کنید، یا (اموالى را که) نذر کرده‏اید (در راه‏خدا انفاق کنید)، خداوند آنها را مى‏داند».

خداوند سبحان خبر می‌دهد هر هزینه‌ای که بنده متحمل شود، یا نذری که او را به خدا نزدیک کند. او بر آن آگاه است، و جزای او را خواهد داد. پس این آیه دلالت می‌کند بر اینکه نذر عبادتی است که جز برای خداوند جائز نیست، و انجام دادن آن برای غیر خدا شرک بشمار می‌آید. و خداوند کسانی را که به این عبادت خدا (نذر) وفا می‌کنند، مدح کرده است: ﴿يُوفُونَ بِٱلنَّذۡرِ﴾[الإنسان: ٧]. «آنها به نذر خود وفا می‌کنند».

در حدیث صحیح از عائشهلنقل شده است که پیامبر خدا فرمودند: «من نذر أن يُطيع الله فليُطعه، ومن نذر أن يعصيه فلا يعصه» [۲٧].

«هرکس نذر کرد که خدا را اطاعت کند، پس به نذرش وفا کند، و کسی که نذر کرد از خدا سرپیچی کند، پس آن معصیت را انجام ندهد».

شیخ الاسلام/می‌گوید: «فمن نذر لغير الله فهو مشرك أعظم من شرك الحلف بغير الله، وهو كالسجود لغير الله» [۲۸]. «هرکس برای غیر خدا نذر کند. او شرکی بزرگتر از شرک سوگند به غیر خدا مرتکب شده است، این کار مانند سجود برای غیر خدا است».

وقتی این را فهمیدیم پس تمام نذرهایی که قبرپرستان نزد قبرها برای تقرب به آنها انجام می‌دهند، و یا بخاطر طلب شفاعت از آنان در قضاى حاجاتشان، و دفع بلا، و جلب منافع، و طلب شفاء از بیماری‌ها انجام می‌دهند، تمام این نذرها حرام و باطل هستند، و بی‌شک شرک در عبادت بشمار می‌آیند، همانطور که خداوند می‌فرماید: ﴿وَجَعَلُواْ لِلَّهِ مِمَّا ذَرَأَ مِنَ ٱلۡحَرۡثِ وَٱلۡأَنۡعَٰمِ نَصِيبٗا فَقَالُواْ هَٰذَا لِلَّهِ بِزَعۡمِهِمۡ وَهَٰذَا لِشُرَكَآئِنَاۖ فَمَا كَانَ لِشُرَكَآئِهِمۡ فَلَا يَصِلُ إِلَى ٱللَّهِۖ وَمَا كَانَ لِلَّهِ فَهُوَ يَصِلُ إِلَىٰ شُرَكَآئِهِمۡۗ سَآءَ مَا يَحۡكُمُونَ١٣٦﴾[الأنعام: ۱۳۶].

«آنها ( مشرکان) سهمى از آنچه خداوند از زراعت و چهارپایان آفریده، براى او قرار دادند; (و سهمى براى بت‌ها!) و بگمان خود گفتند: «این مال خداست! و این هم مال شرکاى ما (یعنى بت‌ها) است!». آنچه مال شرکاى آنها بود، به خدا نمى‏رسید; ولى آنچه مال خدا بود، به شرکایشان مى‏رسید! (آرى، اگر سهم بت‌ها با کمبودى مواجه مى‏شد، مال خدا را به بت‌ها مى‏دادند; اما عکس آن را مجاز نمى‏دانستند!) چه بد حکم مى‏کنند (که علاوه بر شرک، حتى خدا را کمتر از بت‌ها مى‏دانند)».

[۲٧] صحیح بخاری ۶/۲۴۶۳ حدیث (۶۳۱۸)، صحیح ابن خزیمه ۳/۳۵۲ حدیث (۲۳۴۱). [۲۸] مجموع فتاوی شیخ الاسلام ۳۳/۱۲۳.