مقدمه
بسم الله الرحمن الرحيم
إنّ الحمد لله نحمده ونستعینه ونستغفره، ونعوذ بالله من شرور أنفسنا ومن سیئات أعمالنا، من یهده الله فلا مضل له، ومن یضلل فلا هادي له.
وأشهد أن لا إله إلاّ وحده لا شریك له، وأشهد أنّ محمداً عبده ورسوله.
شکی نیست که وظیفه مربی بسیار بزرگ است و اگر آن را خالصانه و به بهترین وجه در راه خدا انجام دهد و دانش‌آموزان را بر اساس تربیت اسلامی تربیت کند، کار او یکی از ارزشمندترین کارها خواهد بود.
لفظ مربی، شامل مدرسان، معلمان، پدران، مادران و تمام کسانی خواهد بود که عهده‌دار پرورش و سرپرستی فرزندان هستند.
بنابراین، مدرس، پرورش‌دهنده نسل‌‌ها است و صلاح و فساد جامعه به او بستگی دارد، و هر گاه وظیفه خود را در امر آموزش با اخلاص انجام دهد و شاگردانش را به راه دین و اخلاق و تربیت نیک راهنمایی کند، هم او هم دانش‌آموزان، در دنیا و آخرت، خوشبخت خواهند بود پیامبر جبه پسرعمویش علی÷فرموند: «فو الله لأن یهدي الله بك رجلاً واحداً خیرٌ لك من حمر النعم» [۱]«متفق علیه»
«به خدا سوگند! اگر خداوند یک نفر را به وسیله تو هدایت کند برای تو بهتر از شتران گرانبها و ارزشمند است».
همچنین، پیامبر جفرموده‌اند:
«معلّم الخیر یستغفر له كلّ شيء، حتّی الحیتان في البحر»«صحیح رواه الطبرانی و غیره»
«کسی که خیر و نیکی را به دیگران می‌آموزد همه چیز حتی ماهی‌های دریا برای او طلب آمرزش می‌کنند.»
اما اگر معلّم در ادای وظیفه‌اش سهل‌انگاری کند و شاگردانش را به سوی انحراف، ایدئولوژی‌های ویرانگر و رفتار زشت سوق دهد، هم او هم شاگردانش دچار بدبختی می‌شوند و روز قیامت در حالی که بار سنگین گناه را بر دوش می‌کشد در دادگاه قیامت مورد محاسبه قرار می‌گیرد؛ زیرا پیامبر جمی‌فرمایند:
«كلّكم راعٍ وكلّكم مسؤولٌ عن رعیّته»«متفق علیه»
«همه شما مسؤولیت دارید و در قبال زیر دستانتان بازخواست می‌شوید.»
معلّم در مدرسه مسؤول است و در قبال دانش‌آموزان باید پاسخگو باشد.
ای مربی، ای معلّم، قبل از هر چیز باید خودت را اصلاح کنی. هر کاری که تو انجام می‌دهی در نظرشاگردانت زیبا و پسندیده است؛ و از انجام هر کاری که خودداری کنی در نظر آنان زشت و ناپسند است. و رفتار نیک مربّی، معلّم و پدر و مادر بهترین روش تربیت برای فرزندان است.
این کتاب را بعد از چهل سال تجربه در امر آموزش به نگارش درآوردم تا خواهران و برادران معلّم در کار تعلیم و تربیت از آن سود برده و به این نکته پی ببرند که چگونه معلّمان موفقی شوند.
از خداوند متعال می‌خواهم که این کتاب را برای مسلمانان منشأ خیر قرار دهد و خشنودی خود را نیز، نصیب من سازد.
محمدبن جمیل زینو[۱] در این جا منظور ا.ز «حمر النعم» شتران گرانبهایی است که در گذشته بهترین سرمایه مردم عربستان تلقی می‌شدند. در عصر کنونی، ماشین‌های آخرین مدل جایگزین آن‌ها شده‌اند.