خلاصه کتاب
* وظیفه مربّی موفّق
* خصوصیّات مربّی موفّق
* وظیفه معلّم
* برخی از وظایف معلّم
* توصیه‌های مهم پیامبر جبرای فرزندان
* حکومت اسلامی چگونه شکل گرفت؟
* روش‌های تربیتی موفّق
* تنبیهات و تشویقات
* هشدارهای مفید تربیتی
* سخنی با خواهران معلّم و مدرّس
معلّم در آموزش و تربیت باید حکیم و کاردان باشد و کار و شغلش را دوست بدارد و نزد دانش‌آموزان و همکارانش محبوب باشد و با حکمت و مهربانی به ارشاد و راهنمایی آنان بپردازد و این فرموده‌ی خداوند متعال را نصب العین خود قرار دهد:
﴿ٱدۡعُ إِلَىٰ سَبِيلِ رَبِّكَ بِٱلۡحِكۡمَةِ وَٱلۡمَوۡعِظَةِ ٱلۡحَسَنَةِۖ وَجَٰدِلۡهُم بِٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُۚ﴾[النحل:۱۲۵].
«با حکمت و اندرز نیکو به راه پروردگارت دعوت کن و با آنان به شیوه‌ای که نیکوتر است، مجادله کن.»
معلّم باید بداند که کار او یکی از شریف‌ترین کارها است و آینده‌ی ملّت و دین و کشور، وابسته به راهنمایی‌ها و تعلیم و تربیتی است که در قبال دانش‌آموزان انجام می‌دهدو از آنان جوانان مؤمنی می‌سازد که دوستدار دین و امّتشان هستند و به آبا و اجدادشان که سرزمین‌های زیادی را فتح کردند افتخار می‌کنند. کسی چه می‌داند شاید از میان دانش‌آموزان، کسی رئیس جمهور یا فرمانده ارتش یا صاحب پُست‌های مهمی شود که آینده‌ی امت اسلامی به آن‌ها وابسته می‌شود؛ به ویژه در عصر حاضر، که در آستانه نبردی سرنوشت‌ساز با صهیونیسم جهانی قرار داریم و برای این نبرد، نیازمند تربیت یک نسل مؤمن، نیرومند و شجاع هستیم که از مرگ نهراسند و شهادت در راه خدا و آزادسازی سرزمین‌های اشغالی را بزرگ‌ترین آرزوی خود بداند.
معلّم باید در میان همکاران و شاگردانش از یک شخصیّت اسلامی محبوب برخوردار باشد تا آن‌ها در ایثار و فداکاری، انجام وظیفه، کرامت و خوش‌رفتاری، او را الگوی خود قرار دهند و صفات پسندیده‌ی او بر قلب و روح شاگردان و همکارانش نیز، نقش ببندد. معلّم باید آیات و احادیث زیر را نصب العین خود قرار دهد:
﴿فَوَرَبِّكَ لَنَسَۡٔلَنَّهُمۡ أَجۡمَعِينَ ٩٢ عَمَّا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ ٩٣﴾[الحجر: ٩۲-٩۳].
«پس سوگند به پروردگارت، از همه آنان پرس و جو خواهیم کرد؛ از آنچه می‌کردند.»
﴿وَٱجۡعَلۡنَا لِلۡمُتَّقِينَ إِمَامًا ٧٤﴾[الفرقان: ٧۴].
«و ما را پیشوای پرهیزکاران بگردان.»
«كلّكم راعٍ وكلّكم مسؤلٌ عن رعیّته»«متفق علیه»
«همه‌ی شما مسؤول هستید و در قبال زیر دستانتان بازخواست می‌شوید.»
معلّم، در مدرسه و در قبال دانش‌آموزان مسؤول است.
«فو الله لأن یهدي الله بك رجلاً واحداً خیرٌ لك من حمر النّعم»«متفق علیه»
«به خدا سوگند، اگر خداوند یک نفر را توسط شما هدایت کند، برای تو از شتران گرانبها و ارزشمند بهتر است.»
«إذا مات الإنسان انقطع عمله إلاّ م ثلاثٍ: صدقةٍ جاریةٍ، أو علم ینتفع به، أو ولدٍ صالحٍ یدعوله»«رواه مسلم»
«هر گاه انسان بمیرد، پرونده‌ی اعمال او جز در سه چیز بسته می‌شود: صدقه‌ی جاریّه، مانند ساختن مسجد و مدرسه و...، علمی که [مردم] از آن استفاده می‌کنند، فرزند صالحی که برای او دعا می‌کند.»
از این رو، مدرّس پس از مرگش، از آموزشِ دانش مفیدی که به دانش‌آموزان داشته، سود خواهد برد.
«اللّهم علّمنا ما یفعنا بما علّمتنا وزدنا علماً».
«خدایا، چیزی را به ما بیاموز که برای ما سودمند است، و ما را از آنچه آموزش داده‌ای بهره‌مند گردان و دانش ما را افزون کن.»
وصلّی الله علی محمّدٍ وعلی آله وسلّم
پایان