۴- دشنام و مشاجره
مدتی است که پدیده‌ی بسیار بدی میان دانش‌آموزان رواج یافته است که همدیگر را دشنام می‌دهند و به نزاع و مشاجره می‌پردازند و برخی از آن‌ها به دین اسلام هم ناسزا می‌گویند. وظیفه اولیا این است که به فرزندانشان توجه کنند و مانع چنین کارهایی بشوند و در این باره هرگز سهل‌انگاری ننمایند. گذشتگان ما هرگز با این عادت بد سر و کار نداشتند. بهتر است معلم با ولیّ دانش‌آموز همکاری کند تا این عادت ریشه‌کن شود و با حکمت و پند و اندرز، راه چاره‌ای برای آن بیابند. یک بار، دانش‌آموزی را دیدم که با دوستش دعوا می‌کرد و به دین او فحش و ناسزا می‌گفت. من به او نزدیک شدم و گفتم: پسرم، اسمت چیست؟ کلاس چندم هستی؟ در چه مدرسه‌ای درس می‌خوانی؟ سپس به او گفتم: چه کسی تو را آفریده است؟ گفت: خدا. گفتم: چه کسی چشم و گوش به تو داده است و میوه‌ها و سبزیجات را روزی تو کرده است؟
گفت: خدا. گفتم: وظیفه‌ی تو در برابر کسی که این نعمت‌ها را به تو داده است، چیست؟ گفت: شکرگزاری. گفتم: چند لحظه قبل چه می‌گفتی؟ پسرک خجالت کشید و گفت: دوستم به من بی‌حرمتی کرد. گفتم: تردیدی نیست که خداوند تجاوزگری و بی‌حرمتی به دیگران را نمی‌پذیرد و از آن نهی کرده است و می‌فرمایند:
﴿وَلَا تَعۡتَدُوٓاْۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُعۡتَدِينَ ١٩٠﴾[البقرة: ۱٩۰].
«و تجاوز و تعدی نکنید؛ زیرا خداوند تجاوزگران را دوست نمی‌دارد.»
اما چه کسی به دوستت وسوسه کرد تا تو را کتک بزند؟ گفت: شیطان، گفتم: بنابراین می‌بایستی به شیطان ناسزا بگویی [۱۱]. آن دانش‌آموز به دوستش گفت: لعنت بر شیطانت. سپس به او گفتم تو باید توبه کنی و از خداوند بخواهی گناهت را ببخشد؛ زیرا فحش و ناسزا به دین، کفر است. گفت: «أستغفر الله العظیم وأشهد أن لا إله إلا الله وأنّ محمد رسول الله ج»من هم از او تشکر کردم و از او خواستم که این کار را تکرار نکند و اگر یکی از دوستانش را دید که به دین دشنام می‌دهد او را نصیحت کند. اما در مورد دعوا و بگو مگو میان دانش‌آموزان، معلّم باید به آنان تفهیم کند که آن‌ها برادر یکدیگرند و برای برادر جایز نیست که با برادرش بجنگد یا به او دشنام دهد. مربی بزرگ،سرور ما محمد ج، در این باره می‌فرمایند:
«سباب المؤمن فسوقٌ وقتاله كفر»«متفق علیه»
«ناسزا گفتن به مؤمن، فسق و قتال با وی کفر است.»
از این رو، شایسته است که فضای دوستی و برادری میان دانش‌آموزان حکمفرما باشد و معلّم باید آن‌ها را به انجام کارهایی رهنمون کند که محبت و برادری را افزایش می‌دهد. پیامبر جمی‌فرمایند:
«أولاد أدلّكم علی شيءٍ إذا فعلتموه تجاببتم؟! أفشوا السّلام بینكم»«رواه مسلم»
«آیا چیزی را به شما بگویم که اگر آن را انجام دادید محبت و دوستی میانتان برقرار شود؟ به همدیگر سلام کنید.»
[۱۱] انسان مسلمان هنگام خشم بهتر است به خدا پناه ببرد و بگوید «أعوذ بالله من الشیطان الرجیم»خداوند در این باره می‌فرمایند: ﴿وَإِمَّا يَنزَغَنَّكَ مِنَ ٱلشَّيۡطَٰنِ نَزۡغٞ فَٱسۡتَعِذۡ بِٱللَّهِۖ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ ٣٦﴾[فصلت: ۳۶] «و اگر وسوسه‌ای از شیطان به سراغت بیاید، پس به خدا پناه ببر که او خود شنوای داناست.» و پیامبر جبه فردی خشمگین گفت: «إنّي لأعلم كلمةً لوقالها لذهب عنه الغضب أعوذ بالله من الشّیطان الرّجیم»«متفق علیه» «من سخنی را می‌دانم که اگر آن را بگوید خشم و عصبانیت از او دور می‌شود و آن این است: «أعوذ بالله من الشیطان الرجیم».