اجازه گرفتن فرزندان، خدمتکاران و خویشاوندان
خداوند متعال میفرمایند:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لِيَسۡتَٔۡذِنكُمُ ٱلَّذِينَ مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡ وَٱلَّذِينَ لَمۡ يَبۡلُغُواْ ٱلۡحُلُمَ مِنكُمۡ ثَلَٰثَ مَرَّٰتٖۚ مِّن قَبۡلِ صَلَوٰةِ ٱلۡفَجۡرِ وَحِينَ تَضَعُونَ ثِيَابَكُم مِّنَ ٱلظَّهِيرَةِ وَمِنۢ بَعۡدِ صَلَوٰةِ ٱلۡعِشَآءِۚ ثَلَٰثُ عَوۡرَٰتٖ لَّكُمۡۚ لَيۡسَ عَلَيۡكُمۡ وَلَا عَلَيۡهِمۡ جُنَاحُۢ بَعۡدَهُنَّۚ طَوَّٰفُونَ عَلَيۡكُم بَعۡضُكُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖۚ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمُ ٱلۡأٓيَٰتِۗ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٞ ٥٨﴾[النور: ۵۸].
«ای کسانی که ایمان آوردهاید، باید غلام و کنیزهای شما و کسانی از شما که به بلوغ نرسیده اند سه بار در شبانهروز از شما کسب اجازه کنند: پیش از نماز بامداد، و نیمروز که جامههای خود را بیرون میآورید، و پس از نماز شامگاهان. [این،] سه هنگام برهنگی شماست، نه بر شما نه بر آنان گناهی نیست که در غیر این سه هنگام بدون اجازه وارد شوید. ایشان دور و بر شما در رفت و آمدند و شما نیز، دور و بر ایشان در رفت و آمدید. خداوند آیات خود را اینگونه برای شما بیان میکند، و خدا دانای سنجیده کار است.»
این کثیر میگوید: موضوع این آیه، اجازه گرفتن خویشاوندان از همدیگر است. خداوند به مؤمنان فرمان میدهد که خدمتکاران و کنیزان و کودکانشان که به سن بلوغ نرسیدهاند باید در سه وقت از ایشان اجازه بگیرند:
۱- پیش از نماز صبح؛ زیرا مردم در این موقع در بسترشان خوابیدهاند.
۲- هنگام قیلوله (خواب نیمروز) چون انسان در این حالت شاید همراه همسرش لباسها را درآورده باشد.
۳- پس از نماز عشاء که وقت خواب است. باید به خدمتکاران و خردسالان گفته شود که در این حالات نزد زن و شوهر نروند، زیرا بیم آن میرود که مرد با همسرش در حالت خلوت باشد. اما اگر در اوقاتی غیر از این حالتها وارد اتاق آن دو شوند، بر شما گناهی نیست که به آنان اجازه دهید. آنها نیز، در این مواقع برای وارد شدن مجازند و گناهی بر آنان نیست.
۴- اگر فرزندان به سن بلوغ رسیدند باید در همه حال اجازه بگیرند «تفسیر ابن کثیر [۱۰]»
بر مربّیان زن و مرد، لازم است که آداب اجتماعی اسلام دربارهی وارد شدن به خانهی پدر را برای حفظ اخلاق کودکان، افراد بالغ و خدمتکاران به آنان بیاموزند؛ تا چیزی را که نباید ببینند، مشاهده نکنند. چه خوب است که مسؤولان تبلیغات و ارتباطات در کشورهای اسلامی، این آداب را از طریق تلویزیون و مجلات به فرزندانشان بیاموزند؛ تا به این طریق اخلاقشان را حفظ کنند. اما متأسفانه بچهها صحنههای وسوسهانگیز اختلاط زن و مرد، رقص و پایکوبی و آوازخوانی و سایر سریالهای جنسی، که اخلاق را به تباهی میکشند و بر انحراف جامعه میافزایند، از طریق تلویزیون تماشا میکنند.
بر پدران و مادران واجب است که دختران و پسرانشان را به ازدواج تشویق نمایند و در مهریه، اجرای مراسم و سایر هزینههایی که بر دوش جوانان سنگینی میکند و آنان را از ازدواج منصرف میسازد، زیاده روی نکنند. زیرا ممکن است ایشان را به زنا وادارد. فرزندان دختر و پسر نیز، از پدرانشان بخواهند که در ازدواج و مهریه سختگیری نکنند و به ازدواج شرعی آنان رضایت دهند، که باعث دوری از مفاسد و فتنهانگیزی میشود و تندرستی و دین و آبرویشان رادر امان میدارد.
[۱۰] ر.ک: تفسیر ابن کثیر، ج ۳/۳۰۲.