درس‌هایی که از آیات و حدیث فوق می‌توان گرفت
۱- شخص ملاقات‌کننده قبل از اجازه گرفتن از افراد خانواده نباید وارد خانه‌ی آنان شود. او باید میل و رغبت آنان به داخل شدن خود را ارزیابی کند.
۲- شخص ملاقات‌کننده باید بر کسانی که از آنان دیدن می‌کند، سلام کند و بگوید: «السلام علیكم ورحمة الله وبركاته».
﴿فَإِذَا دَخَلۡتُم بُيُوتٗا فَسَلِّمُواْ عَلَىٰٓ أَنفُسِكُمۡ تَحِيَّةٗ مِّنۡ عِندِ ٱللَّهِ مُبَٰرَكَةٗ طَيِّبَةٗۚ﴾[النور:۶۱].
«هر وقت داخل خانه‌ای شدید بر همدیگر سلام کنید، سلامی که نزد خدا مبارک و خوش است.»
۳- مجاهد گوید: اگر وارد مسجد شدی، بگو: «السلام علی رسول الله ج»و هر گاه وارد خانه‌ی خودت شدی بر افراد خانواده سلام کن، و اگر وارد خانه‌ای شدی که هیچ کس در آن نیست، بگو: «السلام علینا وعلی عباد الله الصالحین»قتاده می‌گوید: ملائکه پاسخ سلام او را خواهند داد [٧]. در سلام کردن، میان زنان و مردان تفاوتی وجود ندارد؛ از این رو، زن مسلمان بر زنان و مردان خویشاوندی که با او محرم هستند سلام می‌کند؛ مانند: برادرانش و پسران آنان. مرد نیز، به زنانی که برای او محرم هستند، سلام می‌کند.
۴- زن بدون اجازه، حق وارد شدن به هیچ خانه‌ای را ندارد؛ همانطور که برخی از زنان چنین می‌کنند، شاید مرد در خانه تنها باشد که در این صورت خلوتشان حرام است، یا مرد،عریان با همسرش خوابیده باشد.
۵- خانواده و فرزندانت را به دروغگویی عادت نده؛ مثلاً، هر گاه در زده شد،از آنان بخواهی که بگویند: «خانه نیست»، در حالی که شما در خانه هستید، اگر مشغول کاری هستی، بهتر این است که عذرخواهی کنی، زیرا این کار برای دنیا و آخرت تو بهتر است و شخص ملاقات‌کننده هم باید عذر تو را بپذیرد؛ زیرا خداوند می‌فرمایند:
﴿وَإِن قِيلَ لَكُمُ ٱرۡجِعُواْ فَٱرۡجِعُواْۖ هُوَ أَزۡكَىٰ لَكُمۡۚ﴾[النور: ۲۸].
«و اگر به شما گفته شد: «برگردید»، برگردید که آن برای شما سزاوارتر است.»
۶- ملاقات‌کننده یا میهمان، هنگام اجازه گرفتن نباید به درون خانه چشم بدوزد؛ زیرا اجازه گرفتن برای این است که چشم به زن‌های داخل خانه نیفتد. پیامبرجمی‌فرمایند:
«من أطّلع في بیت قومٍ إذنهم، فقد حلّ لهم أن یفقؤوا عینه»«رواه مسلم»
«هر کس بدون اجازه به خانه مردم نگاه کند، آن‌ها حق دارند چشمان او را درآورند.»
پیامبر جهر گاه به خانه کسی می‌رفتند، رو به روی در نمی‌ایستادند، بلکه در گوشه‌ی راست یا چپ در، منتظر می‌ماندند و می‌گفتند:
«السلام علیكم، السلام علیكم»«صحیح رواه احمد»
٧- وارد خانه‌ای نشود که صاحبش یا یکی از پسران ارشد او در آنجا نیست؛ چون خداوند متعال می‌فرمایند:
﴿فَإِن لَّمۡ تَجِدُواْ فِيهَآ أَحَدٗا فَلَا تَدۡخُلُوهَا حَتَّىٰ يُؤۡذَنَ لَكُمۡۖ﴾[النور: ۲۸].
«و اگر کسی را در آن نیافتید، پس داخل آن مشوید تا به شما اجازه داده شود.»
اجازه‌ی زنان بیگانه مانند خواهر زن، دختر عمو، دختر دایی، دختر خاله و زن برادر، معتبر نیست.
۸- هنگام رفتن به خانه‌ی خویشان، از قبیل عمو، برادر و دایی، قبل از وارد شدن، کسب اجازه واجب است. حتی سنت است که از خواهرانت هم اجازه بگیری.
ابن جریح می‌گوید: از عطاء‌بن ریاح شنیدم که این چنین از ابن عباس نقل می‌کرد: سه آیه هست که مردم از آن‌ها اعراض کرده‌اند، یکی از آن‌ها این آیه است:
﴿إِنَّ أَكۡرَمَكُمۡ عِندَ ٱللَّهِ أَتۡقَىٰكُمۡۚ﴾[الحجرات: ۱۳].
«قطعاً گرامی‌ترین شما نزد خدا پرهیزگارترین شماست.»
وی می‌افزاید: مردم می‌گویند: گرامی‌ترین آنان نزد خداوند کسی است که خانه‌اش بزرگتر باشد. همچنین مردم، ادب و نزاکت را کنار گذاشته‌اند. ابن رباح می‌گوید: گفتم: اگر به نزد خواهرانم که یتیم هستند و تحت کفالت من در یک منزل زندگی می‌کنند، بروم، باز هم باید اجازه بگیرم؟ گفت: بله، ابن رباح می‌افزاید: من با او بحث و مجادله کردم تا اجازه‌ی چنین کاری را به من بدهد، اما او نپذیرفت. آنگاه ابن عباس گفت: آیا دوست داری آن‌ها را لخت و عریان ببینی؟ گفتم: نه؛ گفت: پس اجازه بگیر. همچنین با زن برادر، زن عمو، زن دایی و خواهر زن در یک خانه نمی‌توان خلوت کرد؛ یا آن‌ها را بدون حجاب و آراسته نگاه کرد. پیامبر جمی‌فرمایند:
«إیّاكم والدّخول علی النّساء، فقال رجل من الأنصاب یا رسول الله ج، أفرأیت الحمو [۸]؟ قال: الحمو الموت»«رواه البخاری»
از خلوت کردن با زنان نامحرم دوری کنید. مردی از انصار گفت: ای رسول خداج، آیا خلوت کردن با برادر شوهر و نزدیکان او که برای زنش نامحرمند نیز، حرام است. فرمود: خلوت کردن با آنان مرگ است.»
٩- اگر وارد خانه‌ات شدی، بر افراد خانواده‌ات سلام کن و قبل از وارد شدن با صدایت آنان را باخبر ساز؛ زیرا جابر ابن عبدالله می‌گوید:
«إذا دخلت علی أهلك فسلّم علیهم تحیّةً من عند الله مباركةً طیبةً»«به نقل از ابن کثیر»
«اگر وارد خانه‌ات شدی، بر افراد خانواده‌ات سلام کن؛ سلامی که نزد خدا مبارک و خوش است.»
هر گاه عبدالله بن مسعود برای کاری پیش خانواده‌اش می‌رفت، به محض رسیدن به نزدیک در، سرفه می‌کرد؛ مبادا در وضعیتی بر آنان وارد شود که برای او ناخوشایند باشد
«به نقل از تفسیر ابن کثیر که می‌گوید: اسناد آن صحیح است.»
۱۰- فرزندانت را چنان عادت بده که از دوران خردسالی، هنگام وارد شدن به خانه دیگران ـ حتی اگر از نزدیکان و خویشان باشند ـ اجازه بگیرند.
۱۱- بهتر است که زمان ملاقاتت کوتاه باشد؛ شاید صاحب خانه با کس دیگری وعده گذاشته، یا کاری داشته باشد. خداوند خطاب به مؤمنان می‌فرماید:
﴿فَإِذَا طَعِمۡتُمۡ فَٱنتَشِرُواْ وَلَا مُسۡتَ‍ٔۡنِسِينَ لِحَدِيثٍۚ إِنَّ ذَٰلِكُمۡ كَانَ يُؤۡذِي ٱلنَّبِيَّ فَيَسۡتَحۡيِۦ مِنكُمۡۖ وَٱللَّهُ لَا يَسۡتَحۡيِۦ مِنَ ٱلۡحَقِّۚ﴾[الأحزاب: ۵۳].
«هنگامی که دعوت شدید، داخل شوید، و وقتی غذا خوردید، پراکنده شوید بی‌آنکه سرگرم سخنی گردید. این رفتار شما، پیامبر ج را می‌رنجاند اما از شما شرم می‌دارد، حال آن که خدا از حق‌گویی شرم نمی‌کند.»
۱۲- بدون اجازه‌ی برادرت به کتاب یا نامه‌ی او نگاه نکن؛ ممکن است حاوی یک راز باشد.
[٧] ر. ک: تفسیر ابن کثیر، ۳/۵، ۴. [۸] الحمو: برادر شوهر و نزدیکان او.