قاعدۀ سی و سوم: قرینۀ خواب تکیهگاه تعبیر است
معنی تأویل بوسیله این قرینه جستجو میشود.
مثال:
پرنده: پرنده اگر بر دوش یا گردن باشد، به عمل انسان تعبیر میشود. خداوند میفرماید: ﴿وَكُلَّ إِنسَٰنٍ أَلۡزَمۡنَٰهُ طَٰٓئِرَهُۥ فِي عُنُقِهِۦۖ﴾[الإسراء: ۱۳].
«و هر انسانى، اعمالش را بر گردنش آویختهایم».
و اگر پرنده بر سر بود کار مهمی بر عهده میگیرد، و در آن رئیس میشود. خداوند میفرماید: ﴿وَٱلطَّيۡرَ مَحۡشُورَةٗۖ كُلّٞ لَّهُۥٓ أَوَّابٞ ١٩﴾[ص: ۱۹].
«پرندگان را نیز دسته جمعى مسخر او کردیم (تا همراه او تسبیح خدا گویند); و همه اینها بازگشتکننده به سوى او بودند».
و اگر پرنده از دهنش بیرون آمد، اگر صاحب خواب مریض یا مجاهد باشد به روح«مرگ» تعبیر میشود. و اگر سالم باشد تحذیر به سخنی بدی است که از او سر میزند. و اگر پرندگانی در منزل خود دید به ملائکه و صالحان جن تأویل میگردد. و اگر پرنده در جلو او سقوط کرد به بشارت سریع معنی میشود.
ماهی: ماهی اگر تر و تازه باشد زن است، و ماهی پخته روزی بدون زحمت است بنا بر داستان «مائده».
و ماهی شور سفر برای طلب علم است در سرزمین دریایی بنا به داستان حضرت موسی÷با خضر.
مار: دشمن است اگر هجوم کند، و در غالب در آن خیر است چنانکه در حدیثی که درباره «جن اهل مدینه که مسلمان شدند» آمده است. و به عداوت نزدیکان از نظر نسب و مکان مانند خادم مثلا؛ تعبیر میشود. خداوند میفرماید: ﴿مِنۡ أَزۡوَٰجِكُمۡ وَأَوۡلَٰدِكُمۡ عَدُوّٗا لَّكُمۡ فَٱحۡذَرُوهُمۡۚ﴾[التغابن:۱۴].
«بعضی از همسران و فرزندانتان دشمنان شما هستند، از آنها برحذر باشید».
عقرب: عقرب دشمن فاسق است، بر طبق رنگ به دلیل فرموده پیامبرص: «قاتل الله العقرب ما تركت نبياً ولا غيره». «خدا عقرب را نابود کند که به پیامبر و غیره رحم نکرد».
سگ: سگ بر حسب رنگ، دشمن فاسق، پرحرف و جیغ و داد کن است، خداوند فرموده: ﴿إِن تَحۡمِلۡ عَلَيۡهِ يَلۡهَثۡ أَوۡ تَتۡرُكۡهُ يَلۡهَثۚ﴾[الأعراف: ۱۷۶].
«اگر به او حمله کنى، دهانش را باز، و زبانش را برون مىآورد، و اگر او را به حال خود واگذارى، باز همین کار را مىکند».
فرود آمدن: فرود آمدن ذلت است. به دلیل فرمودۀ خداوند: ﴿ٱهۡبِطُواْ مِصۡرٗا فَإِنَّ لَكُم مَّا سَأَلۡتُمۡۗ وَضُرِبَتۡ عَلَيۡهِمُ ٱلذِّلَّةُ وَٱلۡمَسۡكَنَةُ﴾[البقرة: ۶۱].
«در شهرى فرود آئید; زیرا هرچه خواستید، در آنجا براى شما هست.» و (مهر) ذلت و نیاز، بر پیشانى آنها زده شد».
بالا رفتن: رفعت و پناه است به دلیل فرموده خداوند: ﴿سََٔاوِيٓ إِلَىٰ جَبَلٖ يَعۡصِمُنِي مِنَ ٱلۡمَآءِۚ﴾[هود: ۴۳].
«بزودى به کوهى پناه میبرم تا مرا از آب حفظ کند».