قواعد ناب در تعبیر خواب

مثال دوم:

کسی نزد امام جعفر صادق آمد و گفت: من ظرفی از شیشه دارم که در آن غذا می‌خورم. در خواب دیدم که مورچه‌ای در آن است. امام جعفر فرمود: آیا زن داری؟ مرد گفت: بلی فرمود: غلام داری؟ گفت: بلی امام جعفر فرمود آن را از خانه‌ات بیرون کن که خیری در او نیست مرد غمگین به خانه‌اش برگشت و مسأله را با همسرش در میان گذاشت زن گفت: چه تصمیمی گرفته‌ای؟ مرد گفت: تصمیم دارم او را بفروشم زن گفت: اگر او را فروختی من را هم طلاق بده. مرد غلام را فروخت و زن را نیز طلاق داد و بعداً زن، غلام را خرید و با او ازدواج کرد.

تحلیل:

رموز این خواب سه تا هستند: مرد، ظرف و مورچه

سؤال امام جعفر صادق/از بیننده خواب، دلیل بر این است که شناخت حال و وضع بینندۀ خواب، قبل از تعبیر واجب است و ردّی است بر هرکس که بدون شناخت تفاصیل، خواب را تعبیر می‌کند.

غذا خوردن مرد در ظرف، دلیل جماع مرد با زنش است و ظرف شیشه‌ای کنایه از زن است، چنانکه در حدیث رسول اللهصفرمود: «ويحك أنجشة رفقاً بالقوارير». وای بر تو ای انجشه متوجه باش. و وجود مورچه در طعام و خوردن مورچه از آن، مشارکت در ناموس مرد است و مورچه، کنایه از دزد ضعیف است و این، قرینه‌ای است که تکیه‌گاه تعبیر قرار می‌گیرد. «قاعدۀ ۳۳» و بر این، دلالت می‌کند که غلام با وجود ضعیفی‌اش در غفلت مرد ناموس او را می‌دزد و هیچ لفظ و قرینه‌ای از خواب، مستثنی نمی‌شود چون یک واقعۀ به هم پیوسته است که تجزیه به آن ضرر می‌رساند. «قاعدۀ ۲۰»

قرینۀ مورد توجه، مشارکت مورچۀ ضعیف با مرد در خوردن طعام است. ﴿لَا يَحۡطِمَنَّكُمۡ سُلَيۡمَٰنُ وَجُنُودُهُۥ وَهُمۡ لَا يَشۡعُرُونَ ١٨﴾[النمل:۱۸]. «سلیمان و لشکریانش بدون اینکه متوجه باشند شما را زیر پا نگیرند».