چگونه به مقام عالی در بهشت برسیم

سومین عمل: خوف (ترس) از خداوند عزوجل

سومین عمل برای رفع درجات همانا خوف الهی است، خداوند می‌‌فرماید: ﴿إِنَّمَا ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ٱلَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ ٱللَّهُ وَجِلَتۡ قُلُوبُهُمۡ وَإِذَا تُلِيَتۡ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتُهُۥ زَادَتۡهُمۡ إِيمَٰنٗا وَعَلَىٰ رَبِّهِمۡ يَتَوَكَّلُونَ ٢ ٱلَّذِينَ يُقِيمُونَ ٱلصَّلَوٰةَ وَمِمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡ يُنفِقُونَ ٣ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ حَقّٗاۚ لَّهُمۡ دَرَجَٰتٌ عِندَ رَبِّهِمۡ وَمَغۡفِرَةٞ وَرِزۡقٞ كَرِيمٞ ٤﴾[الأنفال ۲- ۴]. «مؤمنان تنها آنانند که چون خداوند یاد شود، دلهایشان ترسان گردد و چون آیاتش بر آنان خوانده شود بر ایمان‌شان بیفزاید و بر پروردگارشان توکل مى‏کنند، کسانى که نماز مى‏گزارند و از آنچه به آنان روزى داده‏ایم انفاق مى‏کنند، اینان به راستى مؤمن‏اند. در نزد پروردگارشان درجات و آمرزش و رزقى ارزشمند دارند».

واین صفات مؤمن است که هرگاه خدا را یاد کند، یا به او تذکر و یادآوری شود، قلبش به لرزه می‌افتد و ترس خدا وجودش را فرا می‌گیرد، و به انجام فرامین الهی مبادرت می‌ورزد و منکرات و بدی‌ها را رها می‌کند.

خیلی‌ها مدعی خوف الهی هستند، ولی در حقیقت چنین نیستند، و بسیاری نیز چنین هستند که امید و رجا آنان بر خوف و ترس غلبه دارد، همیشه رحمت خدا را بیاد دارد و عقاب و عذاب الهی را فراموش می‌کند، آرزوی بهشت را در سر دارد و آتش را فراموش می‌کند، اگرخواستی خوف راستین خودت را بیازمایی بنگر در خلوت و تنهایی چگونه هستی؟ آیا مرتکب محرمات میشوی؟ یا فقط در دید و نظر مردم گناه نمی‌کنی؟ رسول خداص چنین افرادی را توصیف نموده که در ظاهر تقوا و خوف الهی اظهار می‌کردند ولی در باطن مرتکب محرمات می‌شدند، ثوبانس می‌گوید: رسول خداص فرمود: «مردمانی از امت من هستند که در روز قیامت با نیکی‌های همچون کوه‌های سفید می‌آیند، ولی خداوند آن‌ها را همه بر باد می‌دهد و فنا می‌گرداند، آنان برادران شما هستند از جنس خودتان هستند، و مانند شما شب زنده‌داری نیز می‌کنند، ولی چون به خلوت می‌روند هتک حرمات الهی می‌کنند» [۵۳].

بی‌گمان خداوند عزوجل به کسی که از وی بترسد و خوف الهی در دلش باشد به دو بهشت و بوستان بشارت داده است، از آ نجایی که خائفان دو گروه هستند، مقربان و اصحاب یمین، اول خداوند دو باغ مقربان را ذکر نمود سپس دو باغ اصحاب یمین را ذکر کرده ﴿وَلِمَنۡ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِۦ جَنَّتَانِ ٤٦﴾[الرحمن: ۴۶]. «و کسى که از ایستادن [در حضور] پروردگارش ترسیده باشد، دو باغ دارد» و باز فرمود: ﴿وَمِن دُونِهِمَا جَنَّتَانِ ٦٢﴾[الرحمن: ۶۲]. «و جز [این‏] دو [باغ‏] دو باغ دیگر است» اوصاف این چهار بهشت (و بوستان) رسول خداص برای‌مان چنین بیان فرموده است: «دو بوستان طلایی که ظرف‌هایش و زینت‌هایش و آنچه در آن دو است از طلا می‌باشد، و دو بوستان از نقره که ظرف‌هایشان و زینت‌هایش و آنچه درآن دو است از نقره می‌باشد. در جنت عدن آنچه که بین مردم و پروردگارشان حجاب شده ردای کبریای است» [۵۴].

و این حدیث با روایت ابو هریره تعارضی ندارد که در آن رسول خدا فرموده است: «ساختمان بهشت، خشتی از نقره و خشتی از طلا می‌باشد، که با مشک خالص سفید کاری شده است، سنگریزه‌هایش از یاقوت و مرجان است، و خاکش زعفران، کسیکه وارد آن شود در خوشی خواهد بود که هرگز رنجی نخواهد دید، و جاویدان می‌ماند و هرگز نمی‌میرد، نه لباس‌هایشان کهنه می‌شود و نه جوانی‌شان ازبین می‌رود» [۵۵].

امام ابن حجر می‌گوید: «حدیث اولی صفت آنچه در بهشت وجود دارد بیان نموده و این حدیث دیوارهای بهشت را توصیف نموده است» [۵۶].

[۵۳] بیهقی در شعب ایمان، آلبانی آن را صحیح دانسته است (صحیح الجامع۵۰۲۸). [۵۴] تخریجش گذشت (۴) [۵۵] مسند احمد (۲۴/۱۸۴) وترمذی (۲۵۲۶) با تصحیح آلبانی [۵۶] فتح الباری (۱۳/۴۴۱)