بیست و پنجمین عمل: طلب علم شرعی
خداوند میفرماید: ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا قِيلَ لَكُمۡ تَفَسَّحُواْ فِي ٱلۡمَجَٰلِسِ فَٱفۡسَحُواْ يَفۡسَحِ ٱللَّهُ لَكُمۡۖ وَإِذَا قِيلَ ٱنشُزُواْ فَٱنشُزُواْ يَرۡفَعِ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مِنكُمۡ وَٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡعِلۡمَ دَرَجَٰتٖۚ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٞ ١١﴾[مجادله: ۱۱]. «اى مؤمنان، چون به شما گفته شد: در مجلس جا باز کنید، باز کنید تا خداوند [رحمتش را] برایتان فراخ گرداند، و چون گفته شود: برخیزید، برخیزید تا خداوند به مراتبى [منزلت] مؤمنانتان و کسانى را که علم یافتهاند، بالا برد. و خداوند به آنچه مىکنید آگاه است».
انس بن مالکس میگوید: رسول خداص فرمود: «کسی که در راه طلب علم بیرون شود در راه خداست تا اینکه برگردد» [۱۷۱].
اسلام به طلب علم ترغیب و تشویق نموده و اهل علم را مقام و منزلت بلندی داده طوری که فرشتگان الهی بالهایشان را برای طالب علم میگسترانند و سایر مخلوقات برای علم آمرزش میطلبند.
ابو درداء میگوید: رسول خداص میفرماید: «کسی که راهی را برای آموزش علم در پیش گیرد، خداوند راه بهشت را برایش هموار میسازد و همانا فرشتگان بالهایشان را برای خشنودی طالب علم میگسترانند، کسانی که در آسمان و زمین هستند حتی ماهی در آب برای عالم آمرزش میطلبند، فضل و برتری عالم بر شخص عابد همانند برتری ماه شب چهارده بر تمامی ستارگان است. علماء وارثان پیامبرانند، همانا پیامبران درهم و دیناری به ارث نگذاشتند، بلکه علم را به ارث گذاشتند، پس کسی که آن را حاصل نمود بیشک بهره و نصیب بزرگی حاصل کرده است» [۱۷۲].
بنابراین برای هر مسلمان شایسته است که امور دینیش را بیاموزد، و به اندازهی توانش علم شرعی را حاصل نماید، چنین نباشد که امور دنیا را بداند اما به اندازه توانش در امور دینش نادان و جاهل باشد.
طلب علم انواع دارد، بخشی از آن مانند آموزش امور نماز، زکات و روزه، فرض عین است که بر همگان واجب است. برخی دیگر فرض کفایت میباشد، یعنی هرگاه گروهی یا فردی انجام دهد از سایر اهل آن منطقه یا شهر ساقط میشود.
کسی که دوست دارد درجات و منزلتش در بهشت عالی گردد باید در طلب علم شرعی سعی و کوشش بسیار انجام دهد.
و بداند که خداوند پاداش عظیمی را برای طلب علم و معلم مهیا نموده است.
در حدیث آمده است: «کسی که برای آموختن علم و یا آموزشدادن آن به مسجد برود، پاداشی همچون پاداش حج کامل را دارد» [۱۷۳].
با علم شرعی است که انسان حلال را ازحرام میشناسد، خداوند بوسیله علم گروهی را سربلند و رهبران و سروران میگردانند که فرشتهای بالهایشان برای آنان پهن میکنند و ماهیها برایشان استغفار میکنند.
[۱۷۱] سنن ترمذی (۲۶۴۷) آلبانی آن را حسن لغیره گفته است صحیح الترغیب(۱۱۸). [۱۷۲] مسند احمد (۱/۱۴۹) و ابوداود (۳۶۴۱) و ابن ماجه (۲۲۳) صحیح است، صحیح الجامع (۶۲۹۷). [۱۷۳] طبرانی در کبیر و آلبانی در صحیح الترغیب (۸۶) آن را حسن صحیح نامیده است.