چگونه به مقام عالی در بهشت برسیم

بیست و ششمین عمل: انکار منکر

از اموری که پاداش بسیار عظیمی دارد و رتبه و مقام بنده را در بهشت بالا می‌برد و به مقام سابقین اولین می‌رساند همانا فرضیه امر به معروف و نهی از منکر باشد، در حدیث آمده است: «به برخی از امتم بخاطر انکار منکر پاداشی همچون پاداش اول امت داده می‌شود» [۱۷۴].

شکی نیست که اول امت همانا مهاجرین و انصار هستند که در راه خدا جهاد کردند و اسلام را یاری نمودند و خداوند پاداش عظیمی را به آنان وعده فرموده است:

﴿وَمَا لَكُمۡ أَلَّا تُنفِقُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَلِلَّهِ مِيرَٰثُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ لَا يَسۡتَوِي مِنكُم مَّنۡ أَنفَقَ مِن قَبۡلِ ٱلۡفَتۡحِ وَقَٰتَلَۚ أُوْلَٰٓئِكَ أَعۡظَمُ دَرَجَةٗ مِّنَ ٱلَّذِينَ أَنفَقُواْ مِنۢ بَعۡدُ وَقَٰتَلُواْۚ وَكُلّٗا وَعَدَ ٱللَّهُ ٱلۡحُسۡنَىٰۚ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٞ ١٠﴾[الحدید: ۱۰]. «و شما را چه شده است که در راه خدا انفاق نمى‏کنید، حال آنکه میراث آسمان‌ها و زمین از آن خداست. کسانى از شما که پیش از فتح [مکه‏] انفاق کردند و [با کافران‏] جنگیدند [با انفاق کنندگان و جهاد گران پس از فتح‏] یکسان نیستند. آنان در منزلت از کسانى که پس از [فتح‏] انفاق کردند و [با کافران‏] جنگیدند، بزرگ‌ترند و خداوند به هریک [از آنان سرانجام‏] نیک را وعده داده است. و خداوند از آنچه مى‏کنید با خبر است».

باید دانست که جهاد در راه خدا، میدان مبارزه با دشمنان خارجی و دعوت آنان بسوی دین الله است، اما امر به معروف و نهی از منکر، میدان دیگری در درون جامعه اسلامی است برای اصلاح و هدایت مردم و بازداشتن آن‌ها از منکرات و نصیحت آن‌ها انجام می‌شود و کسانی این کار بعهده می‌گیرند که سلاح ایمان و علم با خود حمل می‌کنند.

رسول خداص فرمان دادنده‌اند که بمحض اینکه منکری آشکار شد، آن را انکار کنیم و اگر چنین نکردیم خداوند دعاهای ما را استجابت نمی‌فرماید، در حدیثی که ام المؤمنین عایشهل روایت می‌کند. رسول خداص فرمود: «امر به معروف کنید و نهی از منکر بنمایید پیش از اینکه دعا کنید و دعاهایتان اجابت نشود» [۱۷۵].

همانا امام ذهبی ترک امر به معروف و نهی از منکر را از گناهان کبیره شمرده است. جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنیم همانند کشتی در دریا می‌باشد، اگر بعضی از کشتی سواران بخواهند کشتی را خراب یا سوراخ کنند و بقیه به آن‌ها نگاه کرده و چیزی نگویند، یا غفلت کنند، شکی نیست که کشتی غرق می‌شود و همگی غرق می‌گردند و اگر دانایان جلو نادانان بگیرند، تا به کشتی آسیبی نرسانند همگی نجات می‌یابند.

خداوند برخی از صفات مؤمنان ذکر نموده از جمله اینکه امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند.

می‌فرماید: ﴿وَٱلۡمُؤۡمِنُونَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتُ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلِيَآءُ بَعۡضٖۚ يَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَيَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَيُقِيمُونَ ٱلصَّلَوٰةَ وَيُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَيُطِيعُونَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥٓۚ أُوْلَٰٓئِكَ سَيَرۡحَمُهُمُ ٱللَّهُۗ إِنَّ ٱللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٞ ٧١﴾[التوبة: ۷۱]. «مردان و زنان مؤمن کارسازان همدیگرند به معروف امر و از منکر نهى مى‏کنند و نماز بر پاى مى‏دارند و زکات مى‏پردازند و از خداوند و رسول او فرمان مى‏برند. اینانند که خداوند آنان را مشمول رحمت خود قرار خواهدشان داد. بى‌گمان خداوند پیروزمند فرزانه است».

دراین آیه خداوند امر به معروف و نهی از منکر را پیش از نماز و زکات ذکر نموده است و این بر عظمت و بزرگی این عمل دلالت دارد.

پس هرگاه کسی را دیدی که در معصیت و گناهی افتاده است، با نرمی و خوبی او را نصیحت فرما و او را به توبه و راه راست وادار، تا اینکه پاداش عظیم و درجات بلند بهشتی نصیبت گردد. و هرگز شرم و حیای تو مانع امر به معروف و نهی از منکر نگردد، چه بسا که این شخص در روز قیامت شکایت تو را نزد خدا ببرد و بگوید: این فلانی مرا بر گناه و منکر دید ولی بر من انکار نکرد.

پس برای حفظ و نگه داری جامعه از منکرات کوشا باش، و خیر و خوبی را رواج بده، تا اینکه به پاداش سابقین اولین (صحابه کرام )شو به مقام و رتبه آنان نائل آیی، و بدانکه انکار منکر اول با دست، اگر نتوانستی با زبان و اگر نتوانی با قلب است و این کم‌ترین و ضعیف‌ترین مرحله ایمان است.

[۱۷۴] مسند احمد(۱۹/۱۷۲) وآلبانی در سلسه صحیحه (۱۷۰۰) صحیح دانسته است [۱۷۵] سنن ابن ماجه (۴۰۱۴) با تحسین آلبانی (۳۲۳۵).