دهمین عمل: اخلاق نیکو
بهترین زیوری که انسان خود را با آن بیاراید دین استوار و اخلاق نیک است، اخلاق نیک صفتی بزرگوار و خوی زیبا است. کسی که خود را به آن بیاراید مزاجش معتدل و قلبش پاک میگردد و سبب از بین بردن کینه و حسد از دلها میشود و دلها را بسوی خویش جذب مینماید، اخلاق نیک همانا عمر دوم انسان و یادگار باقی مانده او است. این صفت برتر و نیکو صاحبش را از آفات وآلایش زبان دل پاک میگرداند و او را به رتبهای احسان با خالقاش و سایر مردم بالا میبرد.
اخلاق نیکو دارای شان عظیمی است و دارنده آن پاداشی بزرگ خواهد داشت و سنگینترین چیز در میزان اخلاق نیکو خواهد بود.
ابو درداءس روایت میکند: رسول خداص فرمود: «روز قیامت در میزان بندهی مؤمن هیچ چیز سنگینتر از اخلاق نیکو نیست» [۹۹].
همچنین به دارندهی اخلاق نیکو سه کاخ در سه درجات مختلف در بهشت داده میشود.
ابو امامه باهلیس از رسول خداص روایت میکند که فرمود: «من ضامن کاخی در بهشت هستم برای کسی که مجادله را رها کند هر چند که محق باشد، و ضامن خانهای در وسط بهشت برای کسی که دروغ را رها کند هر چند که مزاح باشد و خانهای در اعلی و بلندی بهشت برای کسی که اخلاقش نیکو باشد» [۱۰۰].
شکی نیست که کسی که اخلاقش نیکوست جدال و دروغ را نمیشناسد لذا خداوند او را از این سه کاخ محروم نمیسازد، پس رفتار و اخلاقت بامردم نیکو و زیبا بگردان، و براین کار تمرین کن، زیرا که بردباری با آراسته نمودن خود به بردباری است و صبر با تلقین صبر است.
بنابراین، کسی که عادت کرده با افراد خوش اخلاق نشست و برخاست داشته باشد حتماً لباس آنان برتن خواهد کرد و از روش آنان پیروی خواهد نمود و پاداشاش به پاداش و درجه روزه دار و قیام کننده خواهد رسید.
چنانکه ابو درداء روایت نموده که رسول خداص فرمود: «هیچ چیز در میزان سنگینتر از اخلاق نیک نیست و همانا صاحب اخلاق نیکو به مرتبه صاحب نماز وروزه میرسد» [۱۰۱].
و ام المومنین عایشهل از رسول خداص روایت نموده که فرمود: «همانا شخص بوسیله اخلاق نیکویش درجات شخصی که در شب قیام میکند، و در روز روزه دار است حاصل میکند» [۱۰۲].
اخلاق نیکو شامل صبر بر آزار و اذیت مردم و گمان نیک بردن به آنان و احترامشان میباشد.
[۹۹] سنن ترمذی (۲۰۰۲) با تصحیح آلبانی در صحیح الجامع (۵۶۳۲). [۱۰۰] سنن ابو داود (۴۸۰۰) و تحسین آلبانی در صحیح الجامع (۱۴۶۴). [۱۰۱] سنن ترمذی (۲۰۰۳) و تصحیح آلبانی در صحیح الجامع (۵۷۲۶). [۱۰۲] مسند احمد (۱۹/۷۶) و حاکم (۱/۶۰) و تصحیح آلبانی در صحیح الجامع (۱۶۲۰).