طريق سوم: ابو هريره از سلمان ب
عقیلی در کتاب (الضعفاء) [۶۷]، و از طریق وی ابن جوزی در (الموضوعات) آورده که گفته: احمد بن حسین برای ما روایت کرد و گفت: محمد بن حمید برای ما روایت کرد و گفت: سلمه بن فضل از محمد بن اسحاق، از حکیم بن جبیر، از حسن بن سفیان، از أصبغ بن سفیان کلبی، از عبدالعزیز بن مروان، از ابوهریره، از سلمان برای ما روایت کرد که گفته: «سألت رسول الله ج، قلت: إن الله لم یبعث نبیاً إلا له من یلي من بعده، فهل بین لك؟ فقال: «لا»، ثم سألته بعد ذلك؟ فقال: «نعم، علي بن أبی طالب». «از رسول خدا ج سوال کردم و گفتم: یا رسول الله! خداوند هیچ پیامبری را نفرستاده مگر این که کسی را که بعد از او جانشینش میشود، برای آن پیامبر بیان کرده است، آیا خداوند به شما نیز بیان نموده که چه کسی بعد از شما جانشین تان خواهد شد؟ پیامبر فرمود: «خیر». سپس بعد از آن دوباره از او پرسیدم فرمود: «علی بن ابی طالب».
عقیلی میگوید: «حکیم بن جبیر سست و بیبنیاد است. و حسن و أصبغ مجهولاند که جز در این حدیث نامی از آنان نیست».
میگویم: علاوه بر این که حکیم بن جبیر ضعیف است، از مسئولیت این حدیث مبرا است، چون در اسناد این حدیث کسی وجود دارد که از او سزاوارتر است و آن شخص ابن حمید میباشد. و حمل ضعف بر ابن حمید سزاورتر است، چنانکه حافظ ذهبی این کار را کرده است ـ به زودی نقل قول وی خواهد آمد. به هر حال اسناد این حدیث خیلی ضعیف است و در آن چند علت وجود دارد:
علت اول و دوم: حسن بن سفیان، و اصبغ بن سفیان میباشند. چنانکه عقیلی گفته: آن دو مجهول هستند [۶۸].
علت سوم: حکیم بن جبیر است که ضعیف الحدیث میباشد.
علت چهارم: عنعنه ابن اسحاق است، چرا که وی مدلس میباشد.
علت پنجم: سلمه بن فضل است که ضعیف میباشد.
علت ششم: محمد بن حمید است که واهیالحدیث است، و در صفحات قبل درباره او سخن گفته شد.
امام ذهبی به علت دیگری اشاره میکند و میگوید: «سپس چگونه مانند این را عبدالعزیز بن مروان روایت میکند، و در این انحراف از علیس است) [۶۹].
[۶۷] (۱/ ۱۳۰). [۶۸] به الکامل تألیف ابن عدی مراجعه کن (۱/ ۴۰۸) و لسان المیزان: (۱/ ۴۵۹) (۲/ ۲۱۱). [۶۹] میزان الأعتدال (۱/۵۸۴).