ابوبکر: نخستین دعوتگر
ابوبکر صدیقساز زمانی که مسلمان شده بود و قلبش به اسلام آرام گرفته بود و شیرینی اسلام را چشیده بود، همه کسانی را که مورد اعتمادش بودند به اسلام فرا میخواند. در همان نخستین روزها در مکه بزرگان اصحاب شبه دست او مسلمان شدند: بزرگانی همچون عثمان، طلحه، زبیر، سعد بن ابی وقاص، عبدالرحمن بن عوف، عثمان بن مظعون، ابوعبیده بن جراح، ابوسلمه بن عبدالاسد و ارقم بن ابی ارقم[۱۲] .
ابوبکر صدیقسهمچنین تمام سرمایهاش را در راه دعوت اسلامی به مصرف رساند. او با سخاوتمندی و بخشندگی بیمانندی انفاق مینمود. ام المؤمنین عایشه میگوید:
«پیامبر که مبعوث گردید، پدرم چهل هزار سرمایه داشت. او مرتب با این پولها برده میخرید و آزاد مینمود و از مسلمانان سرپرستی میکرد، تا این که چون به مدینه آمد، تنها پنج هزار داشت. در مدینه نیز همین کار را میکرد ... زمانی که درگذشت، هیچ درهم و دیناری از خود به جا نگذاشت»[۱۳] .
ابوبکر چون بردگان مستضعف را میدید که به سبب مسلمان شدن به وسیله صاحبان خود شکنجه میشوند، کنترلش را از دست میداد؛ چون سخت به آنان علاقه و محبت داشت. سرانجام با پول خود آنان را میخرید و در راه خدا آزاد میساخت. به همین صورت هفت برده را آزار نمود؛ بلال حبشی، عامر بن فهیره، زنیره، نهدیه و دخترش کنیز بن مؤمل و ام عبیس[۱۴] .
بدین سبب میتوانیم بگوییم: همچنان که ابوبکر نخستین مسلمان بود، نخستین دعوتگر نیز بود. او برای برادرانش از هیچ نصیحت و خیرخواهی ارزشمندی دریغ نمینمود. او دستان آنان را میگرفت و به سوی هدایت میکشاند. اموال و دارایی خود را در اختیار آنان قرار میداد و در این راه با روح و جسم خود انواع شکنجههای قریش را تحمل مینمود. بدینسان او همزمان، هم با زبان جهاد میکرد و هم با جان و مال.
مناقب ابوبکر صدیق بس شکوهمند و بیشمارند. او را همین بس که پیامبر دربارهاش فرموده است:
«اگر ایمان ابوبکر با ایمان دیگر مردمان مقایسه گردد، کفه ایمان او سنگینتر میشود».
[۱۲] ابن کثیر، السیره النبویه، ج ۱، صص ۴۳۹-۴۳۷ [۱۳] الاصابه فی تمییز الصحابه، ج ۲، صص ۲۴۳-۲۴۲ [۱۴] ابن کثیرف السیره النبویه، ج ۱، ص ۴۹۳؛ الاصابه، ج ۲، ص ۳۴۳